Giáo Phận Cần Thơ Trang web mới Giáo Phận Cần Thơ
Con tu hú
“Tu hú… Tu hú…”. Nghe tu hú kêu, mẹ mình bảo: “Vải sắp chín rồi”; bố mình bảo: “Nước sông Hồng sắp tràn bờ”; còn mình thì tự nhủ: “Sắp được nghỉ hè rồi”.
Từ hồi còn bé tí, mình đã yêu tu hú.Yêu da diết thế mà chỉ nghe tu hú kêu, chứ chưa bao giờ được nhìn thấy dáng dấp của nó. Thế rồi hôm ấy có một con tu hú non rơi từ ngọn cây gạo xuống đất. Rơi mà không đau vì nó đã có lông cánh và đang chập chững tập bay. Vừa bay bằng cánh, vừa chạy bằng chân. Mình đuổi theo để bắt… thì vèo một cái, con quạ bay xẹt qua đầu mình. Nó muốn đánh mình, để bảo vệ con tu hú non.
Con tu hú có lông đen như con quạ, nhưng lại mọc xen kẽ những cái lông màu iốt. Mình hỏi bố:
– Bố ơi, tại sao quạ mẹ lại đẻ ra tu hú con?
– Không phải vậy đâu. Quạ thì đẻ ra quạ. Tu hú thì đẻ ra tu hú. Nhưng… buồn cười lắm. Để bố kể cho mà nghe.
Tu hú không làm tổ. Nó chờ cho quạ đi vắng, thì vào đẻ trộm trong tổ quạ. Quạ ngu chả biết. Cứ nằm ấp cả hai thứ trứng. Khi trứng nở, thì có cả quạ con lẫn tu hú con. Quạ ngu quá, cứ tưởng tất cả là con của mình. Hằng ngày đi tha mồi về bón cho cả hai dòng con. Tập bay cho chúng cùng một lượt. Đến khi tu hú đủ lông đủ cánh thì bay vù đi. Tu hú vẫn là tu hú, chẳng lai quạ một tí nào. Quạ bị tu hú lừa gạt từ thế hệ này qua thế hệ khác. Ngàn năm trôi qua, ngàn thế kỷ trôi qua, quạ vẫn chả biết gì. Quạ vẫn là tên đại ngu, tu hú mãi mãi vẫn là tên đại bịp sống nhởn nhơ giữa càn khôn. Thiên nhiên không tố cáo. Lịch sử không kết tội.
Mới đây, nhà văn Nguyễn Quang Tuyến lại tố cáo con tu hú về một tội lừa bịp khác nữa, độc ác hơn, đểu giả hơn. Khi tu hú mái đến giờ đẻ, tu hú trống tạo điều kiện để quạ đi vắng. Nó hét lên “Tu hú… tu hú”. Tiếng hét nghe nhức nhối. Hét như chửi vào mặt các loài chim trong khu vực. Thế là một cuộc chiến bùng lên. Quạ trống, quạ mái, chim trống, chim mái hè nhau rượt đuổi con tu hú trống. Nó cứ bay miết về phía xa. Vừa bay vừa hét. Vừa bay vừa chửi “Tu hú. Tu hú…”.
Cả xóm chim đi vắng. Chồng chồng đi đánh nhau. Vợ vợ đi chửi nhau. Thế là con tu hú mái thủng thỉnh bước vào tổ quạ. Vài quả trứng nằm tênh hênh. Tu hú mái thọc mỏ vào vỏ hút hết tròng đỏ và tròng trắng để bồi dưỡng cơ thể của người mẹ mang nặng đẻ đau. Bồi dưỡng xong, nó gắp vỏ trứng quạ, ném xuống đất, rồi ung dung đẻ trứng…
Đẻ xong, tu hú mái tung cánh bay lên, hát một điệp khúc: “Tu hú… Tu hú”. Đó là mật hiệu “Xong rồi. Xong rồi”.
Con tu hú trống không còn khiêu chiến nữa. Bọn quạ và bọn chim láng giềng bay về tổ. Lúc vợ chồng quạ bay đi, thì trong tổ có hai quả trứng. Bây giờ về chỉ còn một quả. Quả trứng lạ hoắc. Thế mà cả hai vợ chồng chẳng biết gì… Quạ ngu chừng nào, tu hú đểu chừng nấy. Tội đểu chồng chất. Tội đểu triền miên.
Hồi còn bé, mình yêu tu hú. Bây giờ thì không. Không yêu, nhưng không dám ngồi tòa xét xử, vì đó là quy luật của càn khôn. Mình khoanh tay, cúi đầu, ngẫm nghĩ.
1. Tu hú có phạm tội lừa gạt. Lừa cả tình lẫn tiền. Nhưng không thể kết tội nó được, vì nó là một hữu thể không có lý trí. Nếu kết tội nó, thì đồng thời cũng phải kết tội cả bão tố, sóng thần, động đất và núi phun lửa.
Hãy kết tội những hữu thể có lý trí đang nhân danh tình hữu nghị mời bạn mình chích miễn phí một liều bạch phiến. Kết quả là giết chết một đời người, để làm căng phồng một túi tiền của ai đó. Bịp bợm! Đểu cáng!
Hãy kết tội những hữu thể có lý trí đang kinh doanh người nghèo với nhãn hiệu “vì người nghèo”. Kết cuộc thì người nghèo vẫn nghèo, còn kẻ “yêu người nghèo” thì lại giàu quá. Bịp bợm và đểu cáng!
Hãy kết tội những hữu thể có lý trí đang kinh doanh tôn giáo, đang thương mại hóa tôn giáo. Người dẫn đầu tập thể này là Giuđa Ítcariốt. Giuđa bán Thầy. Giuđa hiến kế bắt Thầy. Giuđa xun xoe chào Thầy, hôn Thầy để chỉ điểm cho địch bắt Thầy ngay chóc. Đểu cáng vô cùng! Một tập thể ùn ùn theo nhau biến đền thờ Chúa thành hang trộm cướp là tập thể tư tế, quản lý đền thờ Giêrusalem, mà Đức Giêsu đã khiển trách nặng nề. Hình ảnh của Giuđa, hình ảnh của nhóm tư tế đền thờ Giêrusalem vẫn còn thấp thoáng đây đó ở khắp mọi nơi trên thế giới. Buồn thay!
2. Trên đường truyền giáo, mình quên hết cái tính bịp bợm đểu cáng của con tu hú, để lấy nó đặt tên cho một phương thức truyền giáo: “Phương thức con tu hú”. Mình áp dụng phương thức này từcuối thập niên 1980. Có lẽ mình sẽ còn theo đuổi phương thức này cho tới khi mình nhắm mắt xuôi tay.
Không làm tổ. Không ấp trứng. Không mớm mồi. Chỉ đẻ thôi. Không vất vả. Không hao sức… Thế nhưng loài tu hú vẫn tồn tại, vẫn giữ được bản chất của mình. Vẫn kêu “tu hú” chứ không kêu “quạ, quạ”.
Người Kitô hữu có mặt trong mọi môi trường của xã hội, được xã hội đào tạo và trả lương, nhưng vẫn làm chứng tá cho Tin Mừng, vẫn “sống Phúc Âm giữa lòng Dân tộc”, vẫn có thể là người “Tốt đạo, đẹp đời”.
Giáo hội không cần bỏ ra hàng ngàn tỉ đồng để mở trường Đại học ngõ hầu đào tạo nhân tài Kitô hữu. Nhân tài thì xã hội đào tạo được. Làm cho nhân tài sống đức tin, thì không có tiền cũng làm được. Con tu hú có thể đẻ nhờ trong tổ quạ, hay tổ sáo, thì khi nở ra thành con, con ấy vẫn là tu hú. Kitô hữu sống niềm tin, thì học trường nào cũng thành tài và còn làm tông đồ nữa. Người Kitô hữu biết sống đức tin thì làm nhà khoa học hay làm chính trị gia, do bất cứ trường nào đào tạo, thì họ vẫn loan báo Tin Mừng trong môi trường của mình.
Nếu mình có một ngàn tỉ để mở trường đại học, mình sẽ dùng số tiền đó để giúp học sinh nghèo đi học đại học. Vừa đỡ mệt mỏi, vừa có được nhiều nhân tài hơn. Mở trường là ấp trứng. Cấp học bổng là đẻ trứng.
Nếu mình có nhiều tiền để làm công tác từ thiện, mình sẽ chia cho những cơ quan, những cá nhân, những tôn giáo khác, để có thêm việc từ thiện mà mình không quá bận rộn và mệt mỏi. Như vậy là đẻ mà không ấp. Không nuôi con mà vẫn có con.
Mình vẫn còn nhớ một chuyện.
Một năm nọ, bệnh viện X: bình bầu được tám khuôn mặt gương mẫu. Những người này được tôn vinh trong nội bộ. Sau đó được tôn vinh trên đài phát thanh, trên đài truyền hình và trên báo chí. Họ là ai? 75% họ là Công giáo (6/8). Những người Công giáo là dược sĩ, y sĩ, y tá, y công. Nhà nước đào tạo họ, trả lương cho họ và họ làm công tác tốt. Họ làm chứng tá đức tin trong bệnh viện, mà Giáo hội chẳng tốn một đồng nào. Giáo hội đẻ trứng mà không ấp là vậy. Kết quả tốt đẹp này là do con tu hú mà có.
Tu hú ơi, cám ơn mày nhá. Tuy nhiên tao vẫn phải nói với mày rằng mày chỉ là ân nhân của riêng tao mà thôi nhá!
Lm. Piô Ngô Phúc Hậu
cgvdt.vn
