Quý ông bà và anh chị em thân mến,

Khi sống trong một tập thể, một cộng đồng, những dư luận của xã hội, và tập thể sẽ ít nhiều gây ảnh hưởng đến suy nghĩ và quyết định của các cá nhân. Người ta đã làm một thí nghiệm về sự ảnh hưởng này như sau:

Người ta nhốt bốn con khỉ trong một phòng, mỗi ngày cho ăn rất ít. Vài ngày sau, khi chúng bắt đầu đói, người ta đưa chúng đến một căn phòng khác. Ở căn phòng mới này, họ treo một nải chuối trên kệ và lắp đặt một thiết bị khi chạm vào nải chuối sẽ tự động dội nước nóng xuống. Một trong bốn con khỉ vừa thấy nải chuối đã vội vàng leo lên kệ để lấy chuối ăn. Nhưng khi nó vừa với tay chạm trái chuối thì bị nước nóng dội vào làm bị thương. Ba con khỉ khác cũng lần lượt nhảy lên thì cũng đều bị bỏng bởi gáo nước nóng gần đó dội xuống. Cả bốn con lồng lộn la hét vì vừa đói lại vừa đau.

Vài hôm sau, người ta cho một con khỉ nữa vào phòng này. Khi con khỉ mới này chuẩn bị nhảy lên lấy chuối thì cả bốn con khỉ kia đều xông đến ngăn nó lại và báo cho nó biết có nguy hiểm. Thế là con khỉ này cũng không dám mạo hiểm. Ngày hôm sau, người ta đưa cả năm con khỉ trở về căn phòng cũ, và treo một nải chuối ở đó nhưng không lắp thiết bị dội nước nóng. Những con khỉ này nhìn nải chuối thèm thuồng nhưng không con nào dám nhảy lên lấy dù không hề có thiết bị dội nước nóng nữa. Sau đó, người ta lại cho thêm một con khỉ mới vào. Con khỉ này cũng định nhảy lên bẻ chuối thì bị không những bốn con khỉ bị bỏng trước đó và con cả khỉ mới chưa bị bỏng đều xông tới ngăn cản, và chỉ cho nó xem những vết bỏng trên người do nhảy lên hái chuối. Con khỉ mới nghe theo lời những con kia và thế là nó cũng không được thưởng thức trái chuối nào.

Quý ông bà và anh chị em thân mến,

Dư luận là vấn đề rất phổ biến trong đời sống cá nhân và đời sống chung của tập thể và xã hội. Về mặt ý nghĩa, dư luận là một hiện tượng tâm lý bắt nguồn từ những phán đoán, bình luận, và sự đánh giá của một nhóm người, kèm theo thái độ cảm xúc nhất định, được người này truyền tới người kia, từ nhóm này truyền sang nhóm khác. Thí nghiệm về những chú khỉ và nải chuối đã diễn tả được đặc tính của dư luận. Kinh nghiệm về chuyện hái chuối ở nải chuối treo trong phòng thì bị bỏng đã tạo nên cảm giác sợ hãi và suy nghĩ không tốt của cả bầy khỉ đối với nải chuối. Suy nghĩ và cảm giác đó được chúng chuyền cho nhau nghe và hình thành dư luận mạnh mẽ, đến mức những con khỉ mới đến, chưa hề có kinh nghiệm về điều đó cũng cảm thấy sợ hãi và muốn tránh né nải chuối.

Trong cuộc sống hằng ngày, dư luận chi phối rất lớn đến các các mối tương quan và những quyết định của chúng ta. Khi nghe quá nhiều người chê bai một món đồ, chúng ta cũng cảm thấy không hứng thú với món đồ đó, thấy người ta phàn nàn về một người, chúng ta cũng cảm thấy dè dặt trong việc xây dựng tương quan với người đó. Hôm nay, cùng với Giáo hội, chúng ta long trọng mừng lễ kính thánh Matthêu tông đồ. Có thể gọi Matthêu là vị tông đồ được Chúa Giêsu gọi từ giữa những dư luận. Là một người thu thuế nên trong dư luận của xã hội Do thái đương thời, Matthêu là một người tội lỗi. Chắc chắn, Chúa Giêsu biết rõ điều đó. Tuy nhiên, Người đã vượt qua dư luận để kêu gọi Matthêu đi theo Người. Nếu như “bọn thu thuế và quân tội lỗi” là đối tượng mà dư luận của xã hội lên án, chê trách và loại trừ thì những đối tượng đó lại ở trong lòng thương xót của Chúa Giêsu, được gặp gỡ thân tình và đồng bàn với Chúa. Lời mời gọi thân tình và thái độ khẳng khái, can đảm vượt qua dư luận của Chúa Giêsu đã làm rung động trái tim của người thu thuế và ông đã đứng dậy đi theo Người ngay lập tức và không do dự.

Ước gì chúng ta học được nơi Chúa sự kiên định trong yêu thương trước những dư luận mang tính chia rẽ, loại trừ của con người và thời đại. Và ước gì chúng ta học được nơi thánh Matthêu tông đồ lòng khiêm tốn và sự can đảm vượt qua mặc cảm về những yếu đuối, tội lỗi của mình mà lên đường theo Chúa.

Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã đến thế gian không phải để kêu gọi người công chính nhưng để kêu gọi những người tội lỗi. Những người tội lỗi, bị xã hội khinh ghét nhưng biết cậy dựa vào Chúa đều có được một chỗ trong trái tim của Chúa. Nhờ lòng nhân từ của Chúa mà Giáo hội và chúng con có được vị thánh Matthêu tông đồ nêu gương sáng cho chúng con về lòng nhiệt thành yêu mến Chúa ngay trong những yếu đuối và tội lỗi của mình. Xin Chúa cho chúng con cũng có được lòng khiêm tốn và sự can đảm dấn thân theo Chúa như thánh nhân để được Chúa biến đổi và trở nên người môn đệ của Chúa. Amen.

Nt. Rosa Lê Ngọc Thùy Trang, MTGCQ.