Giáo Phận Cần Thơ Trang web mới Giáo Phận Cần Thơ
Chúa Nhật II Phục Sinh
Mừng Kính Lòng Thương Xót Của Chúa
vô hạ
1. Ngày 30 tháng 4 năm 2000, Chúa nhật sau Lễ Phục sinh, Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã tuyên thánh cho Chị Nữ Tu Faustina Kowolska(1905-1938) và thiết lập ngày Lòng Chúa Thương Xót, là ngày Chúa nhật liên tiếp sau Lễ Phục Sinh hằng năm.
Năm nay đúng 20 lần, Toàn thể Giáo Hội Công Giáo mừng kính lễ nầy. Nhưng trên thực tế, trong suốt chiều dài của Thánh Kinh Cựu và Tân Ước, Thiên Chúa Chính là Tình Yêu và lòng Thương Xót vô hạn, ngay từ lúc khởi đầu cũng như sau hết: là Alpha và Omega của vũ trụ nầy, như trong kinh nguyện làm phép lửa trước cửa nhà thờ đêm lễ vọng Chúa Phục Sinh.
2. Người Công Giáo tin Thiên Chúa là Đấng Sáng tạo và điều hành vũ trụ, nên cảm thấy thêm mừng vui khi Đức Thánh Cha, được Chúa Thánh Thần soi sáng, thiết lập ra Ngày Lễ nầy. Nhưng những ai không tin có Thần Thánh thì cười cợt chế nhạo người có niềm tin, nhất là mỗi khi một cớ sự như tai nạn, thiên họa hay nhân họa xảy ra như dịch cúm Corona nầy.
3. Nên hôm nay, chỉ cần gỏ từ khóa atheism – vô thần – vào hệ thống mạng điện tử thì bạn có biết bao bài vở về đề mục nầy. Đã có những phong trào vô thần xảy ra nhiều nơi nhiều thời từ hơn hai ngàn năm trước, bên nhiều vùng đất Á Châu mà nay gọi là Ấn Độ. Hiện tại cũng đang có phong trào vô thần và tục hóa, do Secular Coalition for America, an advocacy group based in Washington D.C một nhóm quan Tham Biện, Luật Sư, có căn cứ ở Washing DC. đang dự định buổi Hội Thượng Đỉnh đầu tiên trong ba buổi họp, tại Southern California, đề cập tới đề tài chính trị và xã hội.
Người ta thấy tạị một số cửa hàng kinh doanh có dòng chữ: There’s probably no God, now stop worrying and enjoy your liffe: Có lẽ không có Chúa, bây giờ hãy ngưng lo lắng và hưởng thụ đời sống đi. Bạn cũng có thể đoán mò mà dư biết bên trong cửa hàng người ta kinh doanh buôn bán những thứ hủ hóa gì. Ngày nay lại có những phong trào mượn danh vô đạo để tạo ra danh vô đời khắp đó đây. Lợi dụng vô thần để kinh doanh chớ không phải chỉ thuần muốn lập ra môn phái hay tôn giáo vô thần mới, cho thật hoàn hảo, vì thấy người tin Chúa chưa tốt đủ.
4. Trở lại với chủ đề Lòng Chúa Thương Xót, thử truy tầm vài từ ngữ tiêu biểu cho thêm rõ sự tình. Bên trời Á Đông, thế hệ ông bà cha mẹ ngày trước gọi là Lòng Lân Mẫn hay Lân Tuất, Nhân Từ, Trắc Ẩn, Mẫn Trắc và Mẫn Tuất (Đào Duy Anh, Từ Điển Hán Việt) của Chúa. Còn bên trời Âu Tây, chỉ dám xin trích vài nguyên ngữ cho thấu đáo thêm chút lý lẽ.
Từ ngữ gốc La Tinh, là mẹ của hầu hết ngôn ngữ của Âu Châu, gọi Lòng thương xót là Misericordia. Do từ gốc Merces: món quà, lương bõng, lợi tức, phúc lợi, hình phạt, đau khổ, thiệt hại. Và Cor: trái tim. Ghép lại là món quà tận con tim, cũng có thầy cho rằng: khốn cực, khốn khó, đau khổ tận trong tim.
Còn Từ Điển Petit Larouse ghi rõ, Miséricorde: piété qui pousse à pardoner au coupable: Đức tính thúc đẩy tha thứ cho tội nhân. Pardon accordé par pure bonté: tha thứ từ con tim do lòng tốt tinh ròng.
Riêng Từ điển Anh Ngữ Thordike Barnhart, thì Thương Xót Mercy là more kindness than justice requires: lòng tử tế nhiều hơn công bằng đòi buộc, kindness beyond what can be claimed or expected: lòng tốt, sự ân cần vượt quá yêu sách hoặc kỳ vọng.
5. Tổng kết lại bên trên, thông thường trước đây, mình được học học và chỉ biết rằng Lòng Thương xót của Chúa xưa nay là Chúa chịu tha thứ khi mình có tội lỗi nặng nhẹ, có khi còn tha trước khi ăn năn hối hận như có thể thấy trong trường hợp của vua David (1010- 970 BC). Nhờ Tiên Tri Nathan dẩn lối vòng vo vào chốn bí mật dấu kín tận đáy lòng, mà Vua David chịu bật mí kho tội tầy đình, là Vua cướp vợ người, rồi mượn tay kẻ thù giết ông chồng là Tướng Soái chỉ huy quân đội của Nhà Vua. Nhưng Vua ăn năn, được Chúa thương xót, tha thứ tội tình. Và đã trở nên Thánh Vương vĩ đại, mà nước Israel, Do Thái hiện nay vẫn coi ông là Anh Hùng lập quốc. Riêng lá cờ xanh dương vì sao 6 cạnh, hiển hiện trên nền vải trắng ba ngàn năm trước của ông, thính thức làm lá quốc kỳ tái lập nước Israel từ 1948 cho tới bây giờ. Đó là chuyện ngày xưa trong Thánh Kinh để làm mẩu gương về bài học tôn giáo. Còn ngày nay, ai mà ham bắt chước David, với thâm ý sắp sẵn lập lăng (plan) ỷ lại vào lòng thương xót vô hạn nơi Chúa, cho mình có giờ ăn năn, thì e mất hết cả chì lẩn chài ghe cộ.
Nhưng Lòng Lân Mẫn của Chúa còn hơn thế nhiều, đó chính là tình yêu không thể cân đo đong đếm, vì khi Chúa yêu thì cũng “quả cau, bổ chín làm mười” và ” khi yêu, trái ấu -tội lỗi con người – cũng tròn”. Nếu cậy Thánh Gioan Tông Đồ, bỏ ngày giờ năm thánh ra mà viết về Lòng Thương Xót của chúa, thì có lẽ cả thế gian nầy cũng không có chổ chứa sách.
6. Khi mở Thánh Kinh ra tham khảo và làm bằng chứng, thì thấy có biết bao lần Chúa Thương xót con dân của Người. Bên dưới, chỉ xin trích dẩn vài đoạn và đôi câu tiêu biểu:
Dù dân chúng Do Thái đã bao phen lỗi phạm như trong câu chuyện con rắn đồng. Dân kiêu trách Chúa và chống lại Môisen. Chúa cho rắn lửa bò ra cắn. Moisen kiêu cầu Chúa cứu dân. Chúa bảo Môisen làm con rắng bằng đồng treo lên. Ai bị rắn cắn, nhìn lên rắn đồng thì được lành đã. (Sách Dân Số 21: 4-9, Phúc Âm Gioan 3:14-15). Đây cũng là hình ảnh báo trước về Chúa Giêsu treo trên Thánh giá, cứu con người khỏi chết vì bao tội lỗi.
Tới thời Tân Ước, Đức Mẹ đã ca khen: Lòng thương xót của Chúa trải qua đời nọ đến đời kia hằng bao bọc những người kính sợ Chúa (Luca 1:50); Chúa nhớ lại lòng thương xót dành cho Tổ Phụ Abraham và con cháu đến muôn đời (Lc. 1:55)
Chúa Giêsu khi ra rao giảng cũng tuyên bố: anh em hãy có lòng nhân từ vì cha anh em là Đấng nhân Từ (Lc. 7:36. Mt 7:1-2).
Trong kinh Lạy cha chính Chúa Giêsu dạy rõ … và tha nợ chúng con như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con… Nợ ở đây là xúc phạm, lầm lỗi qua lại, hơn là nợ tiền.
Ở phần cuối Kinh Hoà Bình, Thánh Phanxicô cũng đã nhắc thêm: vì chính khi thứ tha là khi được tha thứ …
thêm nữa, Chúa Giêsu còn nhấn mạnh hơn khi: phải thứ 77 lần 7. (Mt. 18:22). Tha luôn mãi.
Trên Thánh giá Chúa Giêsu còn van xin Chúa Cha tha cho những kẻ giết mình (Luca 23:34) …
7. Một trong những điển hình tiên tiến về lòng thương xót của Chúa là câu chuyện người con hoang đàng trong sách Phúc Âm Luca 15:11-31. Chúa như người cha nhân hậu lúc nào cũng mong chờ người con bụi đời quay về. Ông đã chuẩn bị ngày trở về cho con, nên đã nuôi sẳn một con chiên cho mập. Áo quần và nhẫn thì đã soạn sẳn, để chờ người con đi hoang, coi như đã chết, được phục hồi quyền làm con. Và đoán mò cũng có thể thấy, khi đứa con đã làm “người tử tế” rồi, thì ít là một lần nữa, cha thêm cho con những thứ của cải riêng phần của ông. Đó là chuyện nhỏ của người cha tốt lành. Dụ ngôn của Chúa cũng chính là hình ảnh báo trước của Bí Tích Tha Tội, Giải Tội, Xưng Tội, Hòa Giải mà Chúa lập ra sau nầy trước khi về trời. Mình thấy tâm Chúa quá cao vời vợi hơn hẳn đỉnh núi Thái Sơn, bao la hơn cả Thái Bình, dạt dào hơn ngàn con sóng, mỹ lệ hơn chín tầng mây.
8. Trèo non mới biết non cao. Có con mới biết công lao cha mẹ hiền. Những ai có con rồi thì biết tình thương của cha mẹ với con cái ra sao. Trong quá khứ, có những cha mẹ tốt lành, có thể chia cho con phần thân thể và cũng có lần dám chết thế cho con. Trong những buổi nhóm họp sinh hoạt xã hội nhiều lần, mình có hỏi thử rất nhiều bậc phụ huynh hay phàn nàn về những đứa con bất trị, rất thường làm phiền lòng mẹ cha, rồi lại bỏ nhà ra đi biệt tích. Trong những đêm khuya khoắt lạnh lẽo mưa tuyết bão bùng, thì chính cha mẹ lại nhớ những đứa con ngang tàng ngổ nghịch đó trước, giờ nầy chúng có bị lạnh không, rồi mới tới con ngoan, sau hết là ông nghĩ tới bà, bà đặn dò ông. Nên trên cơ sở đó, những ai đã có con rồi, mới có thể dùng loại suy mà tri kiến được chút nào tấm lòng hay tình xót thương của Chúa đối với chúng nhân.
….
9. Nhưng rồi một người bạn thân, nhà tận Biên Hoà, Đồng nai, mấy chục năm trước có qua 2 năm khóa Cao Đẳng Sư Phạm, đã năm bảy lần thắc mắc: người công giáo tệ ở chổ nghỉ rằng cứ phạm tội đại đi – tin một cách lạm dụng – rồi khi xưng tội thì sẽ khỏi. Đó đây cũng có những lời thuyết giảng vang vang trong khóa tu học và trên youtube: “cứ phạm tội đại đi, rồi ta ẩm ngươi lên thiên đàng…”
10 . Từ đó mình nhận ra rằng quí thầy dạy và cả người bạn học trò sư phạm trên, chưa có dịp qua lớp giáo lý Công Giáo hay Thánh kinh căn bản. Chúa tha tội chết cho phần hồn, nhưng còn nợ nần hậu quả của tội phải trả. Trả cách nào? Giáo lý dạy, trả trong luyện ngục. Nhưng biết đâu ngay cõi đời nầy, cứ xem quả thì cũng có thể đoán biết được cây, như lời Chúa nói (Mt. 7: 15-20). Xin thêm một thí dụ nữa: bạn có dịp xem phim truyện lịch sử triều đại vua chúa chưa?. Có những nhà vua nhân từ, tha tội chết cho hạ thần đang xụp lạy hối hận, ăn năn, van xin, nhưng tội sống thì vài ba chục trượng trở lên, phải đền.
11. Đạo nào cũng vậy, có học mới nên khôn theo lẽ của đạo ấy. Có thể nói hay coi đạo cũng như chiếc đèn; đèn nhà ai, nhà ấy sáng. Thêm nữa, cũng tội nghiệp thay! Trong lịch sử cũng đã có thiếu gì lời xuyên tạc, cố ý hoặc hiểu lầm từ bên trời Tây rồi lại lan sang trời Đông.
12. Mà thực thì ở đâu, là con người như mình, thì mấy ai thập toàn. Nhưng nhờ có lòng tin vào đạo chân chính, mà Quyền Lực thế gian, được Bên Trên ban cho, chấp nhận. Đạo Chúa có các Bí Tích làm phương tiện nâng đở, giúp những người tin Chúa cố gắng mỗi ngày, mỗi tiến gần mức mà Chúa đòi hỏi là hoàn thiện như Cha trên trời (Mt. 5:48) dù xưa nay chưa từng nghe có người nào, giáo sĩ các cấp hay tiện dân như kẻ nầy, dám vổ ngực xưng hô mình đạt tới quả vị đó.
13. Một trong những nét đặc trưng về lòng Chúa Thương Xót không thể thiếu, mà Chúa muốn tôi đọc lại và suy nghĩ thật kỷ trong mùa Phục Sinh tại gia nầy, do dịch bệnh Côrôna 19-20 đang hoành hành khắp thế giới, để cùng sống lại qua con người mới với Chúa, đó là dụ ngôn người mắc nợ vua 10 000 vàng trong Sách Tin Mừng Mat.18:23 – 35.
14. Vào thứ sáu tuần Thánh mỗi năm có nghi thức hôn kính gổ thánh giáo là nơi chở mình hay treo Đấng Cứu chuộc trần gian. Rõ hơn đó là cây gổ hình chữ thập 十, gần như chữa T, có thanh dọc và thanh ngang. Thanh dọc tượng trưng cho lòng Chúa với trần gian đã được ghi rõ khắp nơi trong Thánh Kinh. Còn thanh ngang là lời mời gọi đối nhân xử thế theo mẩu gương của Chúa.
15. Chúa như vua trong dụ ngôn, đã tha thứ cho mình là kẻ mắc nợ 10 000 talents/yến/nén/lượng vàng ròng, vì mình không trả nổi. Bài học đơn giản thế thôi. Trong khi bạn mình thiếu mình chỉ 100 pence/quan tiền thì mình nắm áo và bỏ tù nó. Ai có lòng thương xót người, mới được Chúa xót thương.(Mt. 5:7) Nhưng ôi con người! Mình dễ rộng lượng tha thứ cho mình lắm. Tội to nhỏ nào, mình cũng vo tròn và đánh verni cho thơm. Còn tội của người thì hôi hám dơ dấy bẩn thiểu lăm lắm đó.
16. Gom gọn. Qua những từ ngữ Đông Tây của chủ đề trên, có thể hiểu do Lòng Chúa Thương Xót mà đau khổ và cái Chết của Chúa Giêsu, làm thành món quà ân sủng cho con người, là đồng thương cảm với thân phận của họ. Cũng cùng một thể thức và ý nghĩa ấy, từ ngữ Victima, victime, victim: Ngài vừa là nạn nhân của tội lỗi con người, mà cũng có nghĩa hi tế thay cho con người. Chúa tự tình nguyện làm như vậy, như trong Sách Mục Lục, kinh gẩm mầu nhiệm năm sự vui, chục thứ 3 … Chúa trời đất muôn vật rất sang trọng, đã trở nên người khó khăn mọi bề vì lòng yêu dấu – lân mẫn, thương xót – chúng con.
Tới đây mình cũng thấy mình qua câu chuyện của Ngôn Sứ Giona. Ông cải lệnh Chúa vượt biên trên biển, bị cá voi nuốt vào bụng và đưa tới bờ, ói ông ra tại thành Ninivê thủ đô của Assyria là chủ nô, đã bắt Do Thái làm nô lệ từ năm – 712 suốt tới hôm nay. Bài học trên cho thấy Chúa là Cha chung của mọi người, thương xót mọi người, muốn mọi người được sống phần phần xác an bình và phần tâm linh lành mạnh. Điều đó Tiên Tri Giona không muốn. Mà ông tránh né rao giảng, để cho kẻ thù chủng tộc và chính trị không có cơ hội ăn năn mà bị Chúa phạt nhản tiền.
Mở mắt to ra, có những khi Lời Chúa cũng khó hiểu và khó thực hiện lắm, vì lúc đó mình phải vật lộn với bản tánh mỏng dòn yếu đuối của mình. Nhưng Lời Ngài vẫn tồn tại và đi tới trong Giáo Hội của Ngài, theo những phương cách và đường hướng mà mình không hiểu nổi, vì sống quá ngắn.
Dù còn rất nặng nề yếu đuối, tuy nhiên cũng ráng với ơn Chúa nâng đỡ, ngày tháng năm, bắt chước mẩu gương Chúa dạy một chút, một ít, thêm, thêm nữa. Là dân Á Đông, năm 2020 nầy, ráng làm sao thuộc và làm chút ít, lần hồi, một câu trong Sách Khổng Tử: Người quân tử nghiêm khắc với chính mình, rộng lượng (đồng thương cảm, lòng trắc ẩn) với người người, để trở nên con người mới, tạo vật mới trong Chúa Kitô Phục Sinh.
Sau hết, ngồi viết mấy dòng trên, làm mình thêm nhớ lại, nhiều lời cao quí của những vị Thầy ngày cũ đã bao lần nhắc tới nhắc lui cho thế hệ học sinh hơn mấy mươi năm trước, trong những lớp Yêu Mến Sự Khôn Ngoan Á Đông. Nhắc gì? Xin thưa, một trong những nét cao đẹp của Nền Văn Minh và Văn Hóa Á Đông, đó đem đời vào đạo cũng như đạo vào đời, như Cha Matteo Ricci. SJ. (1552-1610) đã làm bên Trung Hoa. Đó cũng là nhìn thấy Thánh Thần hiện diện trong các nền văn hóa. Ơn Thánh Thần dọn đường từ ngàn năm xưa, qua câu viết trên chậu tắm của Vua Thành Thang “nhật tân, nhật nhật tân, hựu nhật tân“: ngày được mới, ngày ngày thêm mới, rồi ngày lại mới.
—-
(Vua Thành Thang, Bộ Tộc Bách Việt, 1675-1588 trước Công Nguyên, diệt vua Trụ, khai sáng Triều Thương).
