Dám liều mạng vì Chúa | Mừng kính Các Thánh Tử đạo Việt Nam | Lc 9, 23-26

Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu mời gọi mỗi người chúng ta “phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo Chúa”. Ngài còn nhấn mạnh rằng: “ai muốn cứu mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì tôi, thì sẽ cứu được mạng sống ấy”.

Trong tâm tình mừng kính trọng thể các Thánh Tử Đạo Việt Nam, chúng ta cùng nhìn về đời sống đức tin của các ngài, để nhờ gương sống kiên trung đó, chúng ta cũng dám can đảm liều mình vì Đức Kitô, Đấng mà chúng ta chọn là gia nghiệp và cùng đích đời mình. Dĩ nhiên, sự liều mình này không phải là một sự mạo hiểm vô nghĩa, nhưng là một chọn lựa can đảm của con tim và đức tin.

Nhà tâm lý học Robert Sternberg đã trình bày một mô hình nổi tiếng về tình yêu mang tên “Tam giác tình yêu” (Triangular Theory of Love), trong đó ông cho rằng tình yêu đích thực được cấu thành bởi ba yếu tố nền tảng: sự thân mật, đam mê và cam kết.[1] Tình yêu các Thánh Tử Đạo Việt Nam dành cho Đức Kitô cũng có thể được chiêm ngắm trong cùng chiều kích ấy:

• Thân mật trong tương quan cá vị với Thiên Chúa,
• Đam mê trong sứ vụ loan báo Tin Mừng,
• và Sống sự cam kết với tình yêu thập giá bằng việc hiến dâng trọn vẹn mạng sống vì Danh Chúa.

Yếu tố đầu tiên và nền tảng đó chính là: Tương quan cá vị với Thiên Chúa.

Khởi đi từ kinh nghiệm gặp gỡ thiêng liêng với Đức Kitô trong đời sống đạo hằng ngày, các Thánh Tử Đạo đã để tình yêu Chúa thu hút mình một cách trọn vẹn và sâu sắc. Nhờ mối tương quan cá vị này, các ngài mới có thể can đảm dấn thân, vượt qua mọi thử thách và bách hại.

Cụ thể, Thánh Anton Nguyễn Hữu Quỳnh đã bày tỏ tình yêu cá vị với Chúa bằng những lời thấm đẫm niềm tin và can đảm: “Con chỉ thuộc về Chúa Kitô, Ngài là chủ của linh hồn con, con không thể chối bỏ Ngài.”

Thêm một vị Thánh trẻ nữa là Andre Phú Yên, Ngài đã cho thấy tình yêu cá vị của Ngài đối với Đức Ki tô qua câu tuyên xưng: “Con chọn Chúa Giêsu Kitô làm gia nghiệp, con không thể chối bỏ Ngài.”

Nhìn về những chứng nhân tử đạo như Thánh Antôn Nguyễn Hữu Quỳnh, Thánh André Phú Yên, và nhiều những vị Thánh Tử Đạo khác, chúng ta thấy rõ rằng tương quan cá vị với Thiên Chúa là nền tảng để các ngài nhận ra giá trị của thập giá: mọi đau khổ, bách hại và nhục hình trở thành phương tiện hiệp thông với đau khổ của Đức Kitô. Từ đó, các ngài triển nở hơn trong đời sống chứng nhân của mình bằng việc đam mê loan báo Tin Mừng và cam kết trung tín với đức tin, sẵn sàng trả bằng mạng sống mình vì Danh Chúa.

Yếu tố thứ hai: Đam mê loan báo Tin Mừng

Đọc hạnh các Thánh, đặc biệt là các Thánh Tử Đạo Việt Nam, ta có thể nhận ra lửa đam mê loan báo Tin Mừng nơi các ngài. Sự đam mê này không chỉ thể hiện qua lời nói, mà thuyết phục hơn cả là hành động và những chọn lựa tiên quyết: Chúa là trên hết, Người là gia nghiệp và cùng đích cuộc đời! Chính ngọn lửa đam mê đã thúc đẩy các ngài dấn thân trọn vẹn, trung tín với Tin Mừng, bất chấp bách hại, đau khổ hay thậm chí cái chết, để làm chứng tá sống động cho tình yêu Chúa. Thật đáng khâm phục những con người hết lòng trung thành tuân giữ luật Chúa và dám liều mạng sống vì Chúa.  

Sự dám liều mạng vì Chúa không phải là hành động điên rồ hay cảm xúc nhất thời, nhưng đó là một chọn lựa của một đời sống đặt Chúa là trọng tâm. Sách thánh đã ghi lại biết bao những tấm gương anh dũng dám sống và dám liều mất mạng sống vì trung thành với Thiên Chúa và lề luật của Người. Người mẹ can đảm mà sách Macabe trong bài đọc 1 nhắc đến là một minh chứng: bà đã khích lệ 7 người con chấp nhận cái chết để giữ lòng trung thành với luật Chúa. Đây có lẽ là gương mẫu cho các thánh Tử Đạo Việt Nam, trong đó cũng có người mẹ là bà Inê Lê Thị Thành. Thật vậy, Thánh Ine Lê Thị Thành dù bị giam cầm trong ngục tối với thân hình tiều tụy và loang lỗ máu nhưng không sợ hãi, và tinh thần vẫn rất lạc quan. Bà đã an ủi người con gái khi thấy con khóc thương mình rằng: “Con đừng khóc nữa, mẹ mặc áo hoa hồng đấy, mẹ vui lòng chịu khổ vì Chúa Giêsu, sao con lại khóc?”.  Bà còn khuyên: “Con hãy về chuyển lời mẹ bảo với anh chị em con coi sóc việc nhà, giữ đạo sốt sắng sáng tối đọc kinh xem lễ, cầu nguyện cho mẹ vác Thánh Giá chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ đoàn tụ trên nước Thiên Đàng”. Tình yêu dành cho Chúa Giêsu đã chuyển hóa thành nội lực, là sức mạnh tinh thần giúp thánh nữ can trường trong đức tin. Không chỉ vậy, bà còn giáo dục và nêu gương anh dũng cho các con. Ở điểm này, Tin Mừng được bà loan báo ngay trong chính gia đình mình!

Yếu tố thứ ba: Cam kết trung tín với tình yêu thập giá

Bài đọc 2 trong Thư gửi tín hữu Rô-ma nhắc nhở chúng ta rằng tình yêu Thiên Chúa thể hiện nơi Đức Kitô Giêsu là nền tảng giúp các Thánh Tử Đạo trung thành đến cùng: tình yêu này không loại trừ gian truân, đau khổ, hay nguy hiểm, nhưng bênh đỡ, củng cố và nâng đỡ họ vượt qua mọi thử thách khi họ biết đặt trọn niềm tin. Nhờ đó, cái chết hay gian khổ không thể tách họ ra khỏi tình yêu của Chúa.

Giáo phụ Tertullianô đã từng nói: “Máu các vị Tử Đạo là hạt giống trổ sinh các Kitô hữu” (Apologeticus, 50). Câu nói này vẫn đang vang vọng trên dãy đất hình chữ S. Hội Thánh Việt Nam, niềm tin của các Kitô hữu Việt Nam gầm 500 năm qua đã minh chứng: đức tin lớn lên từ đời sống chứng tá, và Giáo Hội Việt Nam cũng đang lớn lên từng ngày nhờ những chứng nhân Tin Mừng trung thành vác thập giá mình mỗi ngày, đó là những cuộc tử đạo thầm lặng!

Các Thánh Tử Đạo cũng sống sự cam kết bằng chính niềm xác quyết này:

Thánh Giuse Phạm Văn Đạt có câu “Dù phải chết, con cũng không bỏ Chúa và đạo Chúa.”

Thánh Nữ Inê Lê Thị Thành an ủi con mình trong ngục tù: “Mẹ vui lòng chịu khổ vì Chúa Giêsu, sao con lại khóc?”

• Còn chúng ta, mỗi ngày, chúng ta sống sự cam kết trung thành với Chúa như thế nào?
• Các Thánh Tử Đạo đã vẽ tam giác tình yêu dành cho Chúa bằng chính máu của mình, còn tôi, tôi đang ở đâu trong bản vẽ tình yêu ấy – nơi lời cam kết, niềm đam mê và sự trung tín dành cho Chúa?
• Các Thánh Tử Đạo dám sống và dám liều mất mạng sống vì Chúa, còn tôi, tôi đang sống như thế nào trước món quà sự sống Chúa ban tặng – tôi có dám sống vì Người mỗi ngày, trong những chọn lựa nhỏ bé và trung thành không?

CẦU NGUYỆN

Lạy Chúa, các Thánh Tử Đạo luôn chọn Chúa là gia nghiệp và cùng đích cuộc đời, và sự chọn lựa này không làm bất kỳ ai thất vọng.

Xin cho con được say mê yêu Chúa hết lòng, để cũng như các thánh nhân, con dám chọn Chúa là tâm điểm đời mình, và dám quy hướng mọi sự về Chúa trong niềm cậy trông phó thác

Lạy Chúa là cùng đích và sự sống vĩnh cửu, xin cho con kiên vững theo Ngài, và làm chứng nhân cho Ngài mỗi ngày. Amen.

Quỳnh Thoại, CĐM

[1] Robert J. Sternberg, “Thuyết Tam Giác Tình Yêu (A Triangular Theory of Love),” Tạp chí Tâm lý học Bình luận (Psychological Review), tập 93, số 2 (1986): 119–135.

http://pzacad.pitzer.edu/~dmoore/psych199/1986_sternberg_trianglelove.pd