americamagazine.org, Gerard O’Connell, 2023-08-16

Đức Phanxicô mỉm cười trong buổi lễ chào mừng Ngày Thế Giới Trẻ tại Công viên Eduardo VII ở Lisbon, Bồ Đào Nha, ngày 3 tháng 8 năm 2023. (Ảnh CNS / Lola Gomez)

Đức Phanxicô sẽ mừng sinh nhật 87 tuổi ngày 17 tháng 12, hiện ngài là một trong những giáo hoàng lớn tuổi nhất lịch sử. Ngài có sức khỏe tốt so với người ở tuổi này. Bác sĩ giải phẫu ruột kết cho ngài cách đây vài tháng cho biết tim, phổi, thận và các cơ quan quan trọng khác của ngài đều tốt và ngài có khả năng trí tuệ của một người 60 tuổi. Vấn đề chính của ngài là các vận động do đầu gối phải gây ra, nhưng nhờ điều trị và giảm cân, trong những tháng gần đây, tình trạng này đã được cải thiện.

Trong giai đoạn cuối sứ vụ của ngài, dường như ngài vẫn quyết tâm tiếp tục làm việc với một cường độ cao. Ngài hy vọng sẽ bế mạc hai phiên thượng hội đồng về tính đồng nghị vào cuối tháng 10 năm 2024 và khai mạc Năm Thánh năm 2025.

Trong khi chờ đợi, ngài có nhiều sự kiện quan trọng trong chương trình làm việc của ngài từ nay đến ngày 31 tháng 12. Tôi sẽ đề cập đến những sự kiện chính – dù biết ngài có thể tạo ra những bất ngờ, như lần ngài đề cử 21 tân hồng y, ngài sẽ phong trong công nghị ngày 30 tháng 9. Mười tám hồng y cử tri có quyền bỏ phiếu trong mật nghị để chọn người kế nhiệm ngài. Đến ngày đó, gần 73% cử tri là do ngài chọn, làm tăng khả năng giáo hoàng tiếp theo sẽ là người chia sẻ tầm nhìn về một giáo hội đồng nghị như ngài. 

Trong giai đoạn cuối sứ vụ của ngài, dường như ngài vẫn quyết tâm tiếp tục làm việc với một cường độ cao

Tiếp theo, ngài sẽ khai mạc Thượng hội đồng hai phiên về tính đồng nghị vào ngày 4 tháng 10 và tham dự các phiên họp toàn thể, dịp này ngài sẽ chào hỏi từng người tham dự. Ngài sẽ kết thúc phiên họp đầu tiên này vào ngày 29 tháng 10. Như trước đây tôi đã nói, tôi nghĩ Thượng hội đồng này có thể là sự kiện biến đổi nhất trong Giáo hội công giáo kể từ Công đồng Vatican II. Đây là sự kiện trọng tâm của cuộc cải cách do ngài dự kiến; nguồn gốc của thượng hội đồng này có thể tìm thấy trong Tông huấn Niềm vui Tin mừng (Evangelii Gaudium), tài liệu làm việc của triều giáo hoàng của ngài.

Trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 9 đến ngày 31 tháng 12 năm nay, chắc chắn ngài cũng sẽ suy nghĩ và cầu nguyện nhiều cho những bổ nhiệm mà ngài sẽ thực hiện vào mùa thu này cho Giáo triều la-mã, cho các tòa sứ thần và cho các giáo phận trên toàn thế giới. Ngài dự kiến sẽ thay thế một số giám chức cao cấp trong Giáo triều, kể cả những người đã quá tuổi nghỉ hưu 75 – trong số này có hồng y Mauro Piacenza, người đứng đầu Tòa Ân giải Tông tòa, tòa án tối cao của Vatican có trách nhiệm ban ân xá cho kẻ phạm tội trong những trường hợp đặc biệt (Đức Phanxicô gọi đó là “tòa thương xót”). Ngài cũng có thể thay thế các thư ký của một số bộ.

Hiện nay có không dưới 13 tòa khâm sứ đang bỏ trống, và những người Đức Phanxicô giao cho các nhiệm vụ này sẽ có tác động đáng kể đến đời sống của các giáo hội địa phương. Nhiều người ở Rôma mong chờ ngài sẽ bổ nhiệm các sứ thần mới tại Hoa Kỳ và có lẽ là nước Ý trước cuối năm nay, thay thế các hồng y Christophe Pierre và Emil Paul Tscherrig, cả hai đều đã ngoài 75 tuổi.

Ngài sẽ bổ nhiệm nhiều tân giám mục, ngài đặc biệt chú ý đến các tổng giám mục ở một số quốc gia, kể cả Hoa Kỳ, để tìm người kế vị cho các giám mục đã ngoài 75 tuổi, như ngài đã làm hồi đầu năm nay tại Brussels, Buenos Aires, Madrid và Toronto.

Một sự thay đổi quan trọng đã xảy ra trong năm nay, ngày 1 tháng 7 Đức Phanxicô bổ nhiệm tổng giám mục, thần học gia người Argentina Victor Manuel Fernandez làm bộ trưởng bộ Giáo lý Đức tin (hồng y tân cử). Văn phòng này của Vatican gồm hai phần: một phần liên quan đến thần học, phần còn lại liên quan đến các vấn đề kỷ luật. Hơn 80 phần trăm công việc của bộ phận kỷ luật hiện nay liên quan đến các trường hợp lạm dụng trong Giáo hội, nhưng trong một thư gởi kèm theo việc bổ nhiệm, ngài cho biết ngài muốn tân bộ trưởng tập trung vào các vấn đề thần học và để bộ phận giáo lý giải quyết các vấn đề lạm dụng.

Các nguồn tin của Vatican hiện nay nghĩ rằng Đức Phanxicô có thể muốn tiến hành duyệt xét phần giáo lý của thánh bộ, vì Hội đồng Giáo hoàng về Bảo vệ Trẻ vị thành niên đã trở thành một phần của phần này khi việc cải cách Giáo triều có hiệu lực vào tháng 6 năm 2002. Kể từ đó, các câu hỏi nghiêm túc đưa ra liên quan đến việc quản lý và ban cố vấn, các nguồn tin cho rằng Đức Phanxicô sẽ can thiệp và giải quyết những vấn đề này.

Chắc chắn ngài cũng sẽ chú ý đến “phiên tòa thế kỷ,” trong đó trưởng công tố Vatican đã đề nghị án tù với hồng y Angelo Becciu, cựu chánh văn phòng của Đức Bênêđictô XVI và Đức Phanxicô, cùng 9 người khác bị buộc tội liên quan đến tội phạm tài chính, mua một bất động sản ở London bằng tiền của Vatican vào năm 2012. Ba thẩm phán dự kiến sẽ đưa ra phán quyết trước lễ Giáng sinh.

Đức Phanxicô dự kiến sẽ đi chuyến tông du thứ 43 đến Mông Cổ vào cuối tháng 8, đó là quốc gia thứ 61 ngài sẽ đến thăm. Ngài cũng cân nhắc việc đi Kosovo tiếp theo, nhưng không rõ liệu ngài có thể đi được trong năm nay hay không.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, ngài sẽ tiếp tục dành thì giờ và sự chú ý để tìm xem có cách nào giúp chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, đảm bảo một nền hòa bình công bằng cho quốc gia tử vì đạo đó.

Nhà báo Gerard O’Connell là phóng viên Vatican của trang America, và là tác giả quyển sách Cuộc bầu chọn giáo hoàng Phanxicô: Câu chuyện bên trong mật nghị làm thay đổi lịch sử (The Election of Pope Francis: An Inside Story of the Conclave That Changed History). Ông làm việc cho Vatican từ năm 1985.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch