Hành Trình Thương Khó (Bài 11-13)
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
Nguồn: dongten.net
11. Nỗi cô đơn kinh khủng nhất
Các bạn trẻ thân mến,
Nhớ lại lúc còn ở Vườn Dầu trước khi bước vào cuộc khổ nạn, Giêsu đã đau buồn không ít. Những tâm tư và thổn thức trong lòng, Giêsu không biết chia sẻ cùng ai. Nghĩ đến những nhục hình, tra tấn, ai mà chả sợ. Giêsu cũng chỉ là một con người, như bao con người khác, cũng mong ước được thoải mái và an toàn cho xác thân. Một mình lặng lẽ giữa khu vườn vắng ngắt, bao nhiêu nỗi niềm, Giêsu thốt lên cùng Cha trọn vẹn. Giêsu hãi kinh trước những gì sắp xảy đến cho mình. Đã có lúc Giêsu xin Cha cho mình thoát khỏi chén rượu quá sức cay nghiệt kia. Nhưng vâng ý Cha, Giêsu chẳng thể lùi bước. Cha là sức mạnh của Giêsu, là nơi mà Giêsu có thể kín múc cho mình sức mạnh và nguồn vui.
Vâng lời Cha, chịu để cho người ta dẫn mình đi như một tên tù tội. Vâng lời Cha, Giêsu phải đứng trước một tòa án với bao nhiêu lý lẽ và nhân chứng gian trá, bị điệu từ nơi này đến nơi khác, bị người ta xem như trò hề để giải khuây, bị người ta tha hồ vả má, bạt tai, sỉ nhục, khinh bỉ. Từng đòn roi đau buốt cắm sâu vào thịt xương, như muốn rách ra từng mảnh. Những vết thương rỉ ra những giọt máu chảy tuôn không kịp ngừng. Bị phản bội, Giêsu không oán trách. Bị bán rẻ, Giêsu cũng không màng. Đinh nhọn kia đang xuyên qua bàn tay Ngài, đôi bàn tay đã làm biết bao dấu lạ, đã nắm tay người củi để đưa họ trở về với cộng đồng, đã cứu chữa biết bao nhiều bệnh nhân lần lũi. Mũi đinh kia đang xuyên qua bàn chân Ngài, đôi bàn chân đã dong duổi qua khắp các nẻo đường để mang niềm vui và bình an đến cho người khác. Tất cả những đau khổ ấy, Giêsu đều chịu được hết. Ngài vẫn cắn răng chịu đựng, không một lời oán than, không một câu kêu trách.
Thế nhưng, có một nỗi đau khủng khiếp xảy đến với Ngài, một nỗi đau lớn hơn tất cả nỗi đau khác, một nỗi đau gắn liền với cả sinh mệnh Ngài. Khi chịu đòn roi đau đớn, hay khi bị sỉ vả nặng nề, Ngài đã chẳng kêu trách ai. Vậy mà Giêsu đã không chịu được một sự kinh khủng, tăm tối của linh hồn, đến độ Ngài đã phải thốt lên “lạy Cha, sao Cha bỏ con?” Trong cuộc thương khó này của Giêsu, Chúa Cha đã ẩn mình đến nỗi Giêsu dường như không hề cảm nhận được Cha mình. Xung quanh Giêsu chỉ là một màu đen u ám, dày đặc giăng kín tâm tư. Vì Cha, Giêsu có thể chịu đựng tất cả. Nhưng giờ đây, ngay cả một chút cảm nhận sự hiện diện của Cha bên cạnh để nâng đỡ mình, Giêsu cũng không có. Một nỗi cơ đơn đụng chạm đến tận hữu thể mình. Giêsu như bị bỏ mặc bởi hết tất cả mọi người, chỉ một mình chơ vơ hứng chịu tất cả. Nỗi đau vì đòn roi nào có thấm thía chi. Nỗi đau khi không cảm nhận được Cha ở kề bên mới là điều khủng khiếp. Thiên Chúa Cha đã im lặng hoàn toàn. Cái im lặng ấy của Chúa Cha đã đẩy những đau khổ của Giêsu lên đến đỉnh cao nhất. Đấy mới là thập giá thực sự của Giêsu, đấy mới là cái khiến Giêsu hy sinh tột cùng: những phút giây không cảm nhận được sự hiện diện của Cha bên cạnh mình.
Các bạn trẻ thân mến,
Cái gì càng quý giá đối với chúng ta càng làm cho chúng ta đau khổ khi mất nó. Đối với Giêsu, gia sản cao quý nhất không gì có thể so sánh được là Chúa Cha. Giêsu có thể chịu đựng được tất cả những đau đớn thể xác và tinh thần mà không than oán gì, nhưng Giêsu không thể chịu đựng được một giây phút nào vắng bóng Cha. Đối với Giêsu, Cha là trên hết, là tất cả, là sự sống của mình. Còn chúng ta, cái gì là quý giá nhất? Dường như, đối với chúng ta, có Chúa hay không có Chúa cũng chẳng ảnh hưởng gì. Bỏ lễ, bỏ tham dự các bí tích cũng chẳng có chuyện gì. Ta xem nó bình thường và lắm khi còn xếp những trợ giúp thiêng liêng ấy vào hạng thứ yếu trong đời sống của chúng ta nữa. Tương quan với người khác, với gia đình, người thân, có khi cũng chẳng mấy quan trọng. Cùng lắm là không nhìn mặt nhau, không thèm nói chuyện với nhau, chả cần chi phải để ý. Đối với ta, mất đi một khoảng tiền mới làm ta đau đớn, day dứt, mất ăn mất ngủ. Mất đi một chỗ đứng mới khiến ta buồn phiền, lo lắng, bất an. Ta muốn mình phải là trung tâm của vũ trụ, muốn người khác phải khen mình, nên ta chấp nhận đánh đổi tất cả để chỉ được chút công danh và vị thế. Thế nên, chúa của ta không phải là Thiên Chúa, chủ tể của trời đất, nhưng là đồng tiền, là hư danh, là quyền lực. Ta với Giêsu sao mà khác xa quá.
Nếu có lúc nào đó, bạn thấy đời mình như có một màn đen ụp tới, mất hết định hướng, mất hết niềm tin, mất hết tia sáng, các bạn hãy noi gương Giêsu. Thật ra, Chúa Cha vẫn ở với Giêsu chứ không hề lìa xa Ngài. Chúa Cha chỉ hiện diện theo một cách thức im lặng và ẩn mình thôi. Nếu chúng ta vẫn cố gắng kiên trì như Giêsu, vẫn vững niềm tin như Giêsu, một ngày nào đó, Chúa Cha sẽ lại tỏ hiện và thưởng công xứng đáng cho ta bằng những an ủi ngọt ngào và vĩnh cửu
12. Phút hối lỗi chân thành
Các bạn trẻ thân mến,
Cuộc hành hình cơ bản đã xong. Giêsu đã bị đóng dính vào thập giá, bị tước đoạt hết quần áo và bị treo lên cao để thị uy mọi người. Xung quanh, vẫn không ngừng những lời sỉ vả và thách thức Người. Đâu đó, vẫn còn những lời nhạo báng Người khi Người tự xưng mình cho Con Thiên Chúa. Rồi những ánh mắt tò mò, chờ đợi một phép lạ nào đó xảy ra. Lời cám dỗ năm xưa trong sa mạc vẫn vang vọng lại: “Nếu ông là Con Thiên Chúa, hãy xuống thập giá đi, chúng tôi sẽ tin” (x. Mc 15,32). Một hình thức cám dỗ nhằm khẳng định bản thân. Đang khi chống chọi với nỗi đau trên thập giá, những lời xúi quẩy ấy vẫn léo réo bên tai. Có hai người khác cũng bị đóng đinh như Giêsu, một người bên trái, một người bên phải. Một cuộc đối thoại nhỏ diễn ra giữa ba con người đang cùng chịu chung số phận này. Người bên trái đã buông lời khiêu khích Giêsu hãy chứng tỏ bản lĩnh của mình, hãy trở nên hùng dũng như trước kia Người là, đừng giấm giếm quyền năng, nhưng hãy cho mọi người thấy thực lực của chính mình. Những lời thách thức như thế dường như quá quen thuộc với Giêsu rồi, Ngài chẳng còn mảy may để ý đến nữa.
Bỗng, Giêsu giật mình khi nghe lời trách cứ của người bên phải dành cho người bên kia, và sau đó là lời cầu nguyện thành khẩn của người này dành cho mình: “Lạy Ngài, khi nào về nước Ngài, xin nhớ đến tôi” (x. Lc 23,42). Giữa trăm ngàn người đang vây kín Giêsu với những lời oai oán chửi rửa, câu nói này của anh ta như một nguồn an ủi vô cùng to lớn đối với Người. Ít ra, vẫn còn có một người tin nhận là Người từ Thiên Chúa mà đến. Vẫn còn có một người tin rằng Ngài là vua của Nước Trời. Vẫn còn có một người thừa nhận mình bất lực và yếu đuối, xin Ngài thương đến thân phận tội tỗi của anh ta. Lời cầu nguyện của anh ta đã ngay lập tức được đón nhận: “Ngay ngày hôm nay, anh sẽ được ở trên Thiên Đàng với tôi” (x. Lc 23,43). Trong phút chốc, mọi tội lỗi anh phạm cả một đời đã được xóa bỏ. Một lời thống hối thành khẩn xuất phát từ niềm tin của anh dành cho Chúa Giêsu đã biến anh thành một con người khác. Anh được hưởng niềm vinh hạnh là một trong những người đầu tiên vào Nước Thiên Đàng với Giêsu ngay trong ngày hôm ấy.
Giêsu chưa bao giờ làm ngơ trước sự thành khẩn thú tội của người khác. Đã có lần, Ngài chia sẻ rằng Ngài và Cha thích lối cầu nguyện của một người tội lỗi đứng cuối nhà nguyện đấm ngực khóc lóc vì tội lỗi của mình hơn là người đứng ngay trước bàn thờ kể lể khoe khoang bao nhiêu việc tốt đã làm cho Chúa. Bất chấp những ngăn cấm của truyền thống và lề luật thời ấy, Giêsu đã không ngần ngại ăn uống với các tội nhân, đã để cho một người phụ nữ tội lỗi khóc ướt chân mình, lấy tóc mà lau. Chỉ cần nhìn thấy đứa con thứ quay đầu trở lại thôi là người cha đã vội chạy ra ôm lấy cậu rồi, không cần biết nó quay về vì chuyện chi, hay có còn tiếp tục lấy tài sản mình để ra đi phung phí nữa không. Một lời xin lỗi từ tấm chân tình của người con luôn có đủ sức xoa dịu hết tất cả những bực tức, nóng nảy của cha mẹ. Dường như, Thiên Chúa của chúng ta chỉ làm mỗi một việc là chờ đợi ta nói lời xin lỗi để ban ơn tha thứ, để ôm chúng ta vào lòng, để khóc cùng những giọt nước mắt thống hối của chúng ta.
Ấy vậy mà có mấy khi chúng ta để ý đến. Ađam và Eva năm xưa phạm tội, nhưng thay vì nói lời xin lỗi, lại đi đổ tội cho nhau. Cain đã giết chết người em trai của mình. Nhưng khi Chúa hỏi, ông chẳng những không nhận tội mà còn chối bỏ, lớn tiếng với Chúa. Đã không biết bao nhiêu lần các Thượng tế và Kinh sư được Chúa sửa dạy, nhẹ nhàng cũng có, lớn giọng cũng có, nhưng thay vì ngẫm nghĩ để tìm ra chân lý, họ vẫn cứ khăng khăng với định kiến của mình, rốt cuộc đời sống của họ càng ngày càng thậm tệ hơn. Thực ra, đâu phải Thiên Chúa trách phạt hay bỏ rơi con người, nhưng chính là vì con người không chịu thừa nhận yếu đuối của mình, không chịu chạy đến với Chúa, không đủ cam đảm để nói lời xin lỗi với Chúa.
Một lời thú nhận mình tội lỗi của Phêrô bên bờ hồ Ghenêsaret đã được Thầy Giêsu nhìn đến, đào tạo ông thành Tông đồ của Người, làm đá tảng Giáo Hội và là người cầm giữ chìa khóa Nước Chúa. Một thái độ khao khát tìm Chúa của Giakêu đã được đền đáp bằng cuộc viếng thăm của Chúa, khiến ông trở nên một con người quảng đại đối với người khác và ơn cứu độ được đổ xuống trên ông và gia đình. Một cử chỉ thống hối của người phụ nữ quỳ bên Chúa khóc lóc đã biến chị trở nên người luôn được nhắc đến ở bất cứ nơi đâu Tin Mừng của Chúa được truyền lan. Một ánh mắt giục lòng của người phụ nữ ngoại tình đã được Giêsu cứu thoát khỏi hình phạt ném đá và mở ra một con đường mới để bắt đầu lại hành trình cuộc sống: “Chị hãy về đi và từ nay đừng phạm tội nữa” (Ga 8,11). Và hôm nay, một lời ăn năn của người gian phi đã gột rửa khỏi anh tất cả những lỗi lầm xưa cũ, khiến anh ngay lập tức được hưởng phúc phần trời cao.
Vậy, chúng ta nên có thái độ nào? Hãy cứ thử nói một lời xin lỗi với Chúa đi, bạn sẽ thấy Người bao dung với ta biết chừng nào.
13. Hai bóng hình trên đồi vắng
Các bạn trẻ thân mến,
Chiều hôm ấy, màu tang tóc phủ ngập cả không gian. Cả núi đồi khoác lên một nỗi u buồn thê lương sầu tủi. Áng mây chiều chẳng buồn trôi. Chút tia nắng vàng vọt yếu ớt cuối ngày cũng cố hướng về Canvê mà nhỏ lệ. Hẳn là có nhiều người hiện diện nơi đây ngày hôm ấy, nhưng dường như chỉ có hai con tim bị đâm thâu.
Một người bị treo trên kia. Thân hình cường tráng năm xưa không còn nữa. Từng vết thương lăn tăn những dòng máu chảy ra không ngừng. Cả thân mình không còn chút sức sống. Những mũi đinh ghim chặt Người vào cây gỗ. Vòng gai nhọn đính vào đầu chẳng chịu rơi ra. Khắp nơi là những thương tích vì đòn roi tàn nhẫn. Đôi mắt có phần mờ đi vì đêm dài thức trắng và những mỏi mệt trên đường. Hai tay giang ra như muốn ôm trọn cả vũ trụ. Đầu gục xuống để đáp tiếng xin vâng. Hai chân rệu rã vì leo đèo mệt mỏi giờ được yên nghỉ bởi cây đinh vô tình nơi thánh giá. Cái đau đớn thể xác giày xéo Người còn chất chứa thêm biết bao những ghen tuông, thù hằn, mưu mô của thế lực sự ác. Cây thánh giá đứng chơ vơ giữa trời, là tâm điểm cho bao người nhìn lên chiêm ngắm, là biểu tượng của tình yêu cao cả của Thiên Chúa dành cho con người. Tất cả tội lỗi của con người được gom hết vào thân thể Người, một lần đền thay cho tất cả, một cái chết có sức rửa sạch tất cả.
Một người đứng dưới cây thập giá. Mắt nhìn lên con với một lòng quả cảm thâm sâu. Trước mặt Mẹ đây là người con yêu dấu, bao nhiêu năm qua chưa bao giờ làm Mẹ phiền lòng, là đứa con trai bé bỏng đã từng nằm gọn trong vòng tay Mẹ khi còn bé, đã từng được Mẹ chăm bẵm cho miếng ăn, giấc ngủ, đã từng làm Mẹ hoảng hốt khi ở lại Đền Thờ năm 12 tuổi, đã suốt hơn 30 năm qua ngày từng ngày chia sẻ cuộc sống với Mẹ. Có nỗi đau đớn nào lớn hơn đau đớn của một người mẹ thấy người con hiếu thảo mình đứt ruột sinh ra đang quằn quại trong đau đớn, dần dần chết đi mà mình không thể làm gì được? Người ta đang sỉ nhục con Mẹ, ấy là người ta cũng đang sỉ nhục chính Mẹ. Người ta đánh đòn con Mẹ, ấy là người ta đang đánh vào xác thân Mẹ. Lời tiên tri năm xưa của cụ Simêon đã thành sự. Lời xin vâng năm xưa của Mẹ đã lên đến đỉnh điểm. Con Mẹ chết đi thì cũng là Mẹ chết đi!
Cũng như Giêsu, Mẹ không gào thét lên một cách điên cuồng để đấu tranh hay để phản đối. Mẹ chỉ im lặng, tiếp tục ghi tạc những gì đang xảy ra với mình, suy đi nghĩ lại trong lòng như Mẹ vẫn hay làm từ khi còn bé. Những gì Chúa làm trước mắt Mẹ bấy lâu nay thường không khớp với những gì Mẹ vẫn tưởng. Việc Chúa chọn Mẹ – một thiếu nữ thôn quê bình thường, nghèo nàn – làm mẹ Đấng Cứu Thế đã là một sự khác lạ trong cách hành xử của Thiên Chúa rồi. Sau đó là chuyện Chúa sinh ra ở nơi chuồng bò hôi hám, bị người ta bỏ rơi, xua đuổi, bị người ta truy giết, phải trốn sang Ai Cập, rồi sinh sống hơn 30 năm bình thường như bao thanh niên khác, chẳng có gì nổi bậc, chẳng có gì khác người, hay xuất chúng… Bấy nhiêu sự kiện ấy dần dần tái hiện lại trong Mẹ. Câu nói của Giêsu khi mới 12 tuổi “cha mẹ không biết là con phải làm việc của Cha con sao” (x. Lc 2,49), đã khiến Mẹ hiểu rằng Mẹ không thể giữ Giêsu cho riêng mình. Giêsu biết mình đang làm gì, và những gì Giêsu làm là làm theo thánh ý Thiên Chúa. Ngay cả những gì đang diễn ra trước mắt Mẹ đây: một cuộc hành hình tàn độc và bất công, ấy cũng là cách mà Thiên Chúa dùng để cứu độ nhân thế, như lời hứa của Người. Mẹ không hiểu gì hết, nhưng Mẹ vẫn tin tưởng vào những gì Chúa cho xảy đến với mình. Mẹ cố gắng đọc cho ra những hàm ý ẩn sâu trong đó, chứ không vội vàng hành xử một cách bộc trực theo cảm xúc nhất thời.
Nhưng nỗi đau của Giêsu và của Mẹ không chỉ đến từ những đòn roi thể xác và xúc phạm tinh thần như vậy. Nỗi buồn sâu thẳm đến với họ trong giây phút này chính là thái độ chai lỳ của con người dành cho họ. Chẳng bao giờ con người chịu nhìn nhận quyền năng và tình yêu vô biên của Thiên Chúa mà quay lại với Người. Họ cứ luôn cố chấp với những mưu toan của họ. Họ vẫn cứ luôn nghĩ họ là chúa tể của muôn loài. Họ vẫn cứ thích sống trong tăm tối của tội lỗi, bất chấp bao lời cảnh báo của Thiên Chúa. Họ hả hê với chút của cải và quyền lực họ có được, và quyết tâm dùng mọi thủ đoạn để bảo vệ nó. Trước tình yêu tự hiến của Thiên Chúa, họ vẫn đóng mình lại, không chịu để trái tim được mềm ra để cảm nghiệm, để chiêm ngắm. Họ thích bóng tối hơn, thích khom lưng, thích làm nô lệ cho tội lỗi hơn. Họ một mực chối từ Thiên Chúa, muốn loại Thiên Chúa ra khỏi cuộc đời mình… Mũi giáo đâm vào trái tim Giêsu và Maria, chưa hẳn là tội lỗi con người, nhưng hơn hết, đó là thái độ ngoan cố, không chịu nhìn nhận tội và vẫn nhất quyết không chịu thay đổi cuộc sống của mình.
Rốt cuộc, chỉ còn lại hai bóng hình đơn côi trên đồi vắng. Cả hai đều đau đớn, nhưng cả hai đều nói tiếng xin vâng. Cả hai đều vô tội, nhưng lại bị đối xử như là những người tội lỗi nhất. Cả hai đều cúi đầu đón nhận hết tất cả xảy đến cho mình, chỉ mong chờ một điều gì duy nhất là khi đêm qua đi, ánh bình minh của ơn cứu độ sẽ dọi xuống trên trần gian, xua tan đi hết những ngóc ngách tối tăm trong tâm trí con người, sưởi ấm hơn những giá lạnh của con người. Một trời mới đất mới, một vườn Địa Đàng mới được trổ sinh.