Linh Mục Phanxico Xavie Đinh Trọng Tự

Linh Mục Phanxico Xavie Đinh Trọng Tự

Tại Sao Đời Cha là Đặc Biệt?

 Linh mục Micae Nguyễn Khắc Minh

Tất cả mọi người quen biết Cha cố Tự đều thốt ra một câu: Oh, Cha Tự là thánh sống đấy!

Dẫu biết rằng mỗi người là một huyền nhiệm được Thiên Chúa dựng nên cách khác nhau, nhưng cuộc đời Cha Phanxicô Xaviê Đinh Trọng Tự quá đỗi là đặc biệt, thật khó có được trong thời đại ngày nay.

1. Tuổi thơ cơ cực

Em bé Tự sinh ngày 17/11/1937 (tuổi chính xác), tuổi trong giấy tờ là ngài sinh năm 1939. Cha là ông Phanxicô Đinh Trọng Chức và mẹ là bà Anê Nguyễn Thị Mây tại Tu Linh, Đáp Khê, Hải Dương, giáo phận Hải Phòng. Mới chỉ ba tháng tuổi, em đã mất mẹ. Từ đó, tấm thân bé nhỏ kia chỉ còn biết theo bú bố để sống qua ngày. Nhưng cuộc đời nghiệt ngã không dừng lại ở đó. Vài năm sau, đến lượt người cha cũng ra đi, để lại em bơ vơ giữa cõi đời. Em Tự được bà con thương tình ẵm đi, nay đây mai đó, bú nhờ bầu sữa của người này người kia. Từ tấm bé đã mang phận mồ côi cả cha lẫn mẹ. Mà ai trong cõi đời này lại có thể gọi là hạnh phúc khi mang kiếp mồ côi?

2. Ơn gọi

Ngài kể rằng lúc 7 tuổi khi đang đi chăn trâu, mò cua bắt ốc ngoài đồng, thì có ông cha gần xứ đến tìm các chú để đi tu. Cha sở liền cho người ra ngoài đồng kêu cậu Tự về đi theo cha đó, để cha đó nuôi và đi tu. Ơn gọi này giống vua Đavid trong Cựu Ước đang chăn chiên ngoài đồng liền được Samuel kêu về xức dầu thánh hiến.

Vì hoàn cảnh đất nước mọi người di cư vào Nam. Đến khi học xong triết học, mỗi thầy thần học phải nhập vào một giáo phận. Ngài bảo tôi không chọn Đà Lạt nơi có nhiều bà con, tôi không chọn Sài Gòn phố thị giàu sang sung sướng, nhưng tôi chọn giáo phận Cần Thơ, một miền đất truyền giáo nghèo xa xôi vùng cuối Việt. Ngay từ đây ngài đã ý thức sứ mệnh đi tu là để truyền giáo.

3. Linh mục trẻ

Sau khi được chịu chức linh mục ngày 14/05/1968 tại nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, ngài làm cha giáo sư Tiểu Chúng Viện Á Thánh Quý

Sau khi Đức cha Giacôbê Nguyễn Ngọc Quang đi họp Công Đồng Vatican II về, Đức cha gọi cha Tự lên bảo: Giáo Hội cần mở các hoạt động mục vụ, Cha có sẵn sàng đảm nhận tiếp tôi không? Cha Tự trả lời: Đức cha ủng hộ thì con sẵn sàng vâng lời. Thế là Đức cha Quang giao cho ngài ít đồng và một cái máy chiếu phim, ngài đi khắp nơi vào các vùng sâu vùng xa, nông thôn để trình chiếu bộ phim: Áo Dòng Đẫm Máu (phim nói về thánh tử đạo Linh Mục Philipphê Phan Văn Minh). Ngài bảo vui: chức này như là giám đốc Trung tâm mục vụ đầu tiên của giáo phận đấy.

Khi làm Hiệu trưởng trường Đồng Tiến (nay là Trung học Bùi Hữu Nghĩa), cha vừa lãnh được tháng lương đầu tiên thì không may, có một học sinh lén cạy cửa sổ lấy hết số tiền ấy. Sau đó, cha để ý thấy em học trò nhà nghèo kia bỗng đeo một chiếc đồng hồ vàng, liền nhẹ nhàng gọi em lại hỏi. Em cúi đầu, nước mắt rưng rưng thú nhận:

– Thưa cha, con đã lấy tiền trên bàn của cha để đưa mẹ mua gạo nuôi các em…

Nghe đến đó, cha không trách phạt, cũng chẳng mắng mỏ, mà chỉ ân cần tha thứ, rồi còn trao cho em cả số tiền còn lại.

Câu chuyện nhỏ ấy cho thấy tấm lòng của cha luôn nghiêng về người nghèo khổ, sẵn sàng hy sinh cả phần mình để nâng đỡ kẻ túng thiếu.

Nhân dịp lễ này kia, các thầy cô giáo tặng cha áo mới để mặc, ngày hôm sau đã thấy mấy người khác mặc áo mới của cha rồi. Ai cho gì ngài cũng cho đi hết.

 

4. Cha sở truyền giáo

Năm 1994, Đức cha Emmanuel nói với ngài: Cha đã khổ nhiều rồi, giờ cha muốn đi xứ nào cũng được, làm gì cũng được. Ngài khiêm tốn thưa: Sức con nhỏ bé, xin Đức cha cho con xứ nhỏ nhỏ thôi và có truyền giáo. Thế là Đức cha đưa ngài về Rạch Súc, một giáo xứ chừng vài chục người lúc bấy giờ, và phải qua đò mới tới được xứ này.

Khi về đây, ngài xin lại miếng đất xưa nhà nước mượn, và ngài cất mái nhà lá nơi đó để làm lễ (nay là giáo xứ Bình An). Mỗi chiều 3 lần trong tuần ngài đạp xe đạp vào giáo điểm đó làm lễ. Trời thì tối, đường thì nhỏ, đất thì trơn trượt, mưa lại rơi…thế là ngài đã 3 lần lộn cổ xuống sông cả người lẫn xe đạp (chi tiết này làm ta nhớ Chúa Giêsu vác thánh giá 3 lần ngã xuống đất).

Khi về Rạch Súc hôm trước hôm sau có người bên sông chạy qua xin: Ông cố ơi mẹ con 80 tuổi có đạo và bỏ đạo đã lâu, nay đang hấp hối, mẹ con nói muốn gặp ông cố. Cha Tự liền qua ngay xức dầu cho bà cụ, ngày hôm sau bà qua đời. Cha nói rằng đây chắc là ý Chúa muốn mình truyền giáo.

Từ đó cha nhiệt thành truyền giáo, mở rộng nhà thờ, mở thêm mấy giáo điểm Bình An, Cả Lang, Thới An Đông…Ngài làm biết bao việc bác ái, mở rộng khuôn viên, làm cầu làm đường, cho học bổng, tạo nghề may đan lát, làm sân phơi lúa, giúp tiền mua thuốc sâu làm mùa màng, cho tiền đi khám bệnh trị bệnh, mở phòng thuốc miễn phí Đông Tây Y, mở các lớp dạy hè thiện nguyện cả ngàn học sinh theo học bất kể lương giáo….không thể nào kể hết việc cha làm.

Điều đặc biệt là đi đâu ngài cũng có bong bóng trong túi, ngài nhìn thấy trẻ em là lại cho bong bóng. Nên các em rất thích ngài, cứ canh giờ ngài đi qua là chạy ra đón đường kêu to: ông cố ông cố cho con bong bóng. Ngài bảo truyền giáo là chơi làm quen với trẻ em trước, sau đó các em sẽ giới thiệu mình cho bố mẹ nó, rồi hỏi thăm làm quen và giới thiệu Chúa cho họ,

5. Linh mục đạo đức

Điều đặc biệt ngài luôn chầu Thánh Thể mỗi sáng, Các Giờ Kinh Phụng Vụ không bao giờ bỏ, trưa nào cũng viếng Chúa đúng giờ và luôn lần chuỗi Đức Mẹ. Ngài có lòng yêu mến Đức Mẹ cách đặc biệt, tổ chức hành hương Đức Mẹ…Ngài nói tôi mồ côi mẹ từ nhỏ, nên chọn Mẹ làm mẹ của tôi. Đi đâu tôi cũng đến chào “thưa mẹ con đi”, khi về tôi lại đến chào “thưa mẹ con mới về”…

Ngài luôn yêu thương và bảo vệ các cha, các soeur và giáo dân, luôn tạo sự hiệp nhất và yêu thương. Ngài chịu đựng tất cả, luôn im lặng nhẫn nhục và cầu nguyện cho người khác, không bao giờ la hét, nóng nảy, giận hờn hay trách móc nói xấu người khác. Ngài bảo: không ai chịu nhận lỗi mình đâu, chỉ cầu nguyện để Chúa biến đổi họ thôi.

Có lần có người đến méc với cha Tự rằng một linh mục hay một thầy nào đó trong anh em đã đi ăn nhậu chỗ này chỗ kia. Cha lắng nghe rồi ôn tồn hỏi lại:

– Ông có hình ảnh không? Ông có bằng chứng rõ ràng không thì tôi mới tin.

Thực ra, cha nói vậy là để bênh đỡ, bảo vệ danh dự cho người anh em mình. Cha Tự luôn sống tình nghĩa, chọn cách che chở thay vì xét đoán, để anh em được an toàn trong tình huynh đệ.

Ngài hy sinh từng chút một. Ở phòng bằng gỗ nhỏ hẹp, nóng bức, giường ngủ gẫy chân phải kê gạch, chiếu rách thì cha mua chiếu khác chồng lên, cứ thế mà nằm, sử dụng nhà vệ sinh chung với mọi người, ăn uống rất ít, không bao giờ đi ăn nhà hàng hay quán xá gì, quần áo chỉ mặc đồ cũ và một hai bộ pijama là đủ…

Ngài luôn là người nhận lỗi dù không có lỗi. Có lần một cha phó kia trách ngài là để cha phó làm lễ nhà thờ lớn cực, còn ngài vào nhà thờ nhỏ sướng. Ngài nhận là ngài sơ sót. Đức cha bảo cha phó đó rằng cha không biết gì hết à, cha sở nhường cho cha làm lễ chỗ lớn là quá tốt với cha rồi đó. Có lần cha phó khác bảo là ngài ăn cơm cực quá ăn không nổi, ngài cũng sẵn sàng để cha ấy ăn riêng thỏa ý…

Có lần có người làm rơi tiền ở đâu đó, bảo là rơi trong nhà xứ, về vợ la quá trời, ngài bảo cứ lấy tiền ra đưa cho họ và nói là lượm được rồi nè, để cho gia đình người ta hết cãi nhau.

Giáo dân sau này ít đi lễ vì thời cuộc, hoàn cảnh đổi thay, ngài buồn và không biết làm sao nên nói rằng: anh chị em cứ chửi rủa tôi, trách tôi sao cũng được, tôi chịu được hết, nhưng xin đừng bỏ Chúa, đừng bỏ đi lễ…

Làm sao kể hết công đức và sự hy sinh chịu đựng thánh thiện của cha cố Phanxicô Xaviê Đinh Trọng Tự.

6. Nhà hưu

Khi ở nhà hưu ngài vẫn luôn giữ đúng giờ viếng Chúa, và người ta đến xưng tội với ngài có lẽ là đông nhất trong các cha.

Ngài bảo rất thích về nhà hưu vì có anh em và về nhà hưu là đã mua vé máy bay lên thiên đàng, chỉ chờ tới giờ Đức Mẹ đến rước nữa thôi. Cha giám đốc Cường khi thấy đời sống của ngài liền xác minh rằng: nào giờ nghe tiếng thánh thiện của cha Tự, cứ tưởng giả, ai ngờ ngài thánh thật.

Ngài trút hơi thở cuối cùng trong nhẹ nhàng thanh thản và bình an của Chúa lúc 20h20 phút ngày thứ Năm 11/09/2025.

Chắc chắn Mẹ Maria giang tay đón cha nơi cửa thiên đàng và cha nói với Mẹ: Thưa Mẹ con đã về và từ nay con không còn đi đâu nữa.

7. Kết thúc.

Cuộc đời cha Phanxicô Xaviê Đinh Trọng Tự thật sự đặc biệt, gắn liền với muôn vàn gian khó. Những thử thách ấy không chỉ đến từ bên ngoài, mà đôi khi lại phát sinh ngay từ chính bên trong Giáo Hội. Có lúc ngài bị hiểu lầm, mang nhiều nỗi oan trái, thậm chí việc truyền giáo của ngài cũng gặp không ít cản trở với đủ lý do. Thế nhưng, vượt lên tất cả, cha Tự vẫn giữ trọn một niềm tin kiên vững, một tình yêu nồng nàn dành cho Chúa, và một tấm lòng trung thành son sắt với Giáo Hội.

Nhìn lại hành trình đời linh mục của cha Phanxicô Xaviê Đinh Trọng Tự, ta thấy nơi ngài không chỉ là bóng dáng của một mục tử hiền lành, khiêm nhường, mà còn là một chứng nhân kiên trung giữa muôn nghịch cảnh. Từ tuổi thơ mồ côi, cho đến những hiểu lầm và oan trái ngay trong đời sống mục vụ, cha vẫn luôn sống với một tâm hồn đơn sơ, yêu thương và bao dung. Ngài không chọn con đường dễ dãi, nhưng chọn trung thành với Chúa và Giáo Hội, chọn lặng lẽ hy sinh để bảo vệ anh em và nâng đỡ những người nghèo yếu.

Ai có thể sống một đời như thế – quên mình cho tha nhân, yêu thương đến tận cùng, trung thành với Giáo Hội? Chỉ có bậc thánh nhân..,

Xin cha cầu cho chúng con!

            Lễ Đức Mẹ Sầu Bi, Tam nhật ngày sau khi an táng Cha cố – 15/09/2025

Linh mục Micae Nguyễn Khắc Minh