MAGNIFICAT – BÀI CA CỦA CON TIM | Ngày 22 tháng 12 | Lc 1, 46-56

Tin Mừng hôm nay mở ra trong khung cảnh cuộc thăm viếng. Maria, vừa đón nhận mầu nhiệm Nhập Thể, đã vội vã lên đường đến miền núi Giuđê để gặp bà Êlisabét. Niềm vui đón nhận Thiên Chúa không giữ Mẹ lại cho riêng mình, nhưng thúc đẩy Mẹ đi ra khỏi bản thân. Chính trong cuộc gặp gỡ ấy, khi nghe lời chúc tụng của Êlisabét, thì bài ca Magnificat của Mẹ được cất lên. Bài thánh ca này được cất lên đời sống, và là tiếng vang của một đức tin đang lên đường.

1. Magnificat trong dòng chảy Cựu Ước

Bài ca Magnificat mang âm hưởng rất rõ của Cựu Ước. Lời ca ấy vọng lại bài ca của bà Anna, mẹ ngôn sứ Samuel, và hoà nhịp với nhiều thánh vịnh ca tụng Thiên Chúa Đấng nâng kẻ mọn hèn, kéo người nghèo khỏi bụi tro (x. 1Sm 2,1-11; Tv 113,7).

Đó là linh đạo của anawim – những người nghèo của Đức Chúa: không cậy dựa vào quyền lực hay của cải, nhưng hoàn toàn phó thác nơi Thiên Chúa. Magnificat không phải là một sáng tác cá nhân, mà là tiếng nói chín muồi của đức tin Israel được cất lên từ lòng một người nữ bé nhỏ.

2. Đức Maria – điểm hội tụ của lịch sử cứu độ

Trong một đoạn thánh thi ngắn ngủi, Đức Maria đã liên kết hai đầu mối của lịch sử cứu độ: khởi đầu nơi Ápraham và lời hứa của Thiên Chúa; và điểm đến là lời hứa ấy được hoàn tất nơi Mẹ. Vì thế, Mẹ có thể được xem như đỉnh cao của toàn bộ lịch sử dân được tuyển chọn.

Magnificat vừa thuộc về Cựu Ước, vừa mở ra Tân Ước. Nếu lời ca này được cất lên bằng ngôn ngữ của Israel xưa, thì cũng chính là khúc dạo đầu cho Tin Mừng mà Đức Giêsu sẽ công bố.

3. Niềm vui của kẻ bé mọn – niềm vui của Tin Mừng

Đức Maria vui mừng vì nhận ra mình chỉ là “nữ tỳ hèn mọn” mà được Thiên Chúa đoái thương. Đó không phải là sự tự hạ thấp, nhưng là niềm vui của người ý thức mình được yêu nhưng không.

Chính niềm vui ấy sau này cũng bừng lên nơi Đức Giêsu: “Cha đã mạc khải cho những người bé mọn” (c. 21). Niềm vui của Đức Maria và của Đức Giêsu gặp nhau ở cùng một điểm: chiêm ngưỡng cách Thiên Chúa hành động cho những kẻ nghèo hèn và bé nhỏ.

4. Một lời kinh mạnh mẽ và mang tính tiên tri

Magnificat không phải là lời than thở yếu đuối hay một ước mơ xa xôi. Trái lại, đó là lời kinh mạnh mẽ phát xuất từ một đức tin bất khuất. Lời kinh ấy không chỉ phê phán một trật tự xã hội bất công, mà còn tiên báo một cuộc đảo chiều sâu xa: Thiên Chúa sẽ dẹp tan phường kiêu căng, hạ bệ kẻ quyền thế và nâng cao người khiêm nhường. Đức Giêsu sau này đã xác nhận điều đó trong giáo huấn của Ngài: “Ai tôn mình lên, sẽ bị hạ xuống; còn ai hạ mình xuống, sẽ được tôn lên” (Mt 23,12);

5. Magnificat dưới ánh sáng Thập giá và Phục sinh

Tuy nhiên, suốt cuộc đời Đức Maria và Đức Giêsu, người ta hầu như không thấy cảnh những kẻ quyền thế bị hạ bệ ngay tức khắc. Trái lại, Thánh Gia đã phải trốn chạy Hêrôđê; cuộc sống Nagiarét bị khinh miệt; và đỉnh điểm là Đức Giêsu bị xét xử, bị quyền lực thế gian kết án.

Nhưng Magnificat không hướng đến một chiến thắng dễ dãi. Lời ca ấy nhằm vào chiều kích hiện sinh và cánh chung. Bởi lẽ, chính trong con đường tự hạ ấy, Đức Giêsu đã phục sinh. Ngài đã chiến thắng thế gian, chiến thắng sự ác và sự chết, không bằng quyền lực, nhưng bằng sự hiến dâng trọn vẹn chính mình. Nhờ đó, sự sống mới được ban cho những người hiền lành khiêm nhượng và tất cả những ai tin vào Ngài.

6. Khuôn mặt Đức Maria và lời mời gọi cho chúng ta

Qua Magnificat, khuôn mặt Đức Maria hiện lên rất rõ nét: đơn sơ mà tinh tế, sâu lắng mà hiện thực, khiêm nhu mà can trường. Mẹ chìm sâu trong thế giới của Thiên Chúa chứ không tìm vinh quang thế gian; chìm ngập trong dòng lịch sử cứu độ chứ không sống cho riêng mình; và hiến mình cho Dân mới để làm lớn lên Nhiệm Thể Đức Kitô.

Vì thế, Đức Maria là hình ảnh tiền trưng của Giáo Hội, là Mẹ của Giáo Hội, và cũng là hình ảnh của mỗi Kitô hữu trong thực tại Nước Trời. Nhờ đó, mỗi người chúng ta được mời gọi cất lên bài Magnificat từ chính cuộc đời mình. Bài ca ấy chỉ thật sự trọn vẹn khi đời sống chúng ta trở thành lời ca ngợi Thiên Chúa giữa lòng thế giới hôm nay.

Lm. Thái Nguyên