Người góp phần làm cho Giáo hội trẻ hóa

Thánh Gioan XXIII (1881-1963)[1] Giáo hoàng

Người góp phần làm cho Giáo hội trẻ hóa

Ngày 28/10/1958, Đức Hồng y Angelô Giuse Rôncalli được bầu chọn lên ngôi Giáo hoàng. Cả thế giới và cả Giáo hội không khỏi ngỡ ngàng vì ngài đã 77 tuổi. Những tưởng, ngài là vị Giáo hoàng chuyển tiếp, giữ chức vụ trong một thời gian ngắn để chờ đợi một tân Giáo hoàng. Tuy nhiên, Thiên Chúa đã dùng ngài làm khí cụ của hòa bình, chân lý và sự thiện; qua ngài Chúa Thánh Thần đã thổi một làn gió mát và tươi mới vào Giáo hội khi ngài triệu tập Công đồng Vaticanô II.

Đức Giáo hoàng Gioan XXIII tên thật là Angelô Giuse Rôncalli, sinh năm 1881, tại miền Bắc nước Ý, trong một gia đình nông dân nghèo khổ có 13 anh chị em. Ngay từ thời thơ ấu, ngài đã có khuynh hướng nghiêm chỉnh về đời sống đức tin trong Giáo hội. Khi vừa lớn khôn, cậu xin gia nhập chủng viện và bắt đầu chương trình học làm linh mục.

Mới hơn hai mươi tuổi, thầy đậu Tiến sĩ Thần học. Năm 23 tuổi (1904) thầy được thụ phong linh mục. Sau khi thụ phong linh mục, ngài trở lại Rôma để học giáo luật. Sau đó ngài làm thư ký cho giám mục, rồi làm giáo sư dạy lịch sử giáo hội tại chủng viện và xuất bản báo chí của giáo phận. Trong suốt Đệ nhất Thế chiến, ngài bị bắt tham gia quân đội Ý, thời gian này ngài đã phục vụ với tư cách là linh mục tuyên úy. Sau chiến tranh, ngài được cử làm đại diện ngoại giao của Tòa thánh Vatican. Ngài đã viếng thăm Bungari, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, suốt Đệ nhị Thế Chiến, ngài đã giúp đỡ những người chạy trốn Đức Quốc xã. Năm 1944, ngài được chọn làm Đại sứ của Tòa thánh tại Pháp. Sau đó, ngài được Đức Thánh cha Piô XII đặt làm Hồng y – làm Tổng Giám mục thành Vênis lúc được 71 tuổi. Sáu năm sau (1958), khi Đức Thánh cha Piô XII băng hà, Hồng y Rôncalli được chọn lên ngôi Giáo hoàng với danh hiệu là Gioan XXIII.

Đức Gioan XXIII làm việc rất nghiêm túc, nhưng không nghiêm khắc. Sự hóm hỉnh của ngài mau được nhiều người yêu mến, họ gọi ngài là “Ông già bình dân.” Ngài đã an dưỡng tuổi già theo một phương thế rất đặc biệt là phục vụ, sống niềm vui tròn đầy trong vườn nho nhà Chúa với sức trẻ của Chúa Thánh Thần. Nơi vườn nho ấy, dù rằng ngài chỉ giữ chức vụ quan trọng trong vài năm ngắn ngủi nhưng sự ảnh hưởng của ngài thật lớn lao. Trong vai trò chủ chăn, ngài lại là gạch nối giữa hai thế hệ. Ngài đã thay đổi thế hệ mà nhà thần học Karl Rahner gọi là “thế hệ bảo thủ” để mở ra một thế hệ “cấp tiến cởi mở” trong công cuộc đối thoại giữa Giáo hội và thế giới.

Là người khai mạc Công đồng Vaticanô II, nhưng ngài đã không sống trọn thời gian để nhìn sứ vụ hoàn tất tốt đẹp. Những tháng ngày cuối đời ngài mắc căn bệnh ung thư; nhưng, trên giường bệnh, ngài nhắn nhủ: “Không phải Phúc âm đã thay đổi mà là chúng ta đã bắt đầu hiểu Phúc âm đúng hơn.”[2] Ngài qua đời ngày 03/6/1963 và được Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II phong Chân Phước năm 2000, Đức Giáo hoàng Phanxicô phong hiển thánh 14 năm sau đó (27/4/2014).

Quý vị và các bạn trẻ thân mến,

Những nguồn mạch phong phú từ Công đồng Vaticanô II về mục vụ, truyền giáo, đối thoại, đại kết, hiệp nhất… trong Giáo hội đều rất năng động, mãnh liệt và đầy sức sống nhờ luồng sinh khí mới từ Chúa Thánh Thần. Những kho tàng phong phú từ Công đồng Vaticanô II cho đến nay Giáo hội vẫn chưa múc cạn. Ngang qua những dấu chứng ấn tượng từ Công đồng, chúng ta thấy cuộc đời của thánh Gioan XXIII đã hiện tỏ bao nét đẹp tươi xinh – giúp ta đi đến khả năng nhận biết: “Trước khi chúng ta chưa lãnh nhận Chúa Thánh Thần, chúng ta giống như người mang gánh nặng của tuổi tác và tật nguyền, nhưng khi Chúa Thánh Thần ngự xuống trên chúng ta rồi, chúng ta liền được biến đổi trở nên trẻ trung, xinh đẹp và tràn đầy nghị lực.”[3]

Nhìn vào sức năng động của ngài, ước mong sao các bạn trẻ không để cho tháng ngày làm cho trái tim mình trở nên chai đá hoặc già nua. Hãy để cho Chúa Thánh Thần chiếm giữ ta và giúp ta vượt qua những lối suy tư lệch lạc thường nghiền nát mọi nỗ lực của ta trong ngày sống.

Xin Chúa Thánh Thần đang hiện diện trong Giáo hội biến đổi mỗi người chúng ta để chúng ta: biết lắng nghe trong những dị biệt; biết tìm kiếm chân lý ở mọi nơi và mọi người nhất là nơi những ai không đồng quan điểm. Nhờ sống mầu nhiệm cộng tác, xin cho Giáo hội không ngừng thăng tiến để cho danh Chúa được vinh hiển trên khắp cả địa cầu. Amen

Nt. Maria Thérèse Bùi Thị Minh Thùy, O.P