LỜI GIỚI THIỆU

Trong các kinh thường đọc ngày Chúa nhật, cộng đoàn vẫn quen thuộc với lời kinh “Cải tội Bảy Mối Có bảy Đức”. Nhiều khi ta đọc như thói quen, nhưng chưa kịp đào sâu ý nghĩa. Mục Vụ Phụng Vụ – Giáo phận Cần Thơ, nay xin lần lượt gửi đến anh chị em loạt bài “Phương Dược Chữa Lành Căn Bệnh: Kiêu ngạo, hà tiện, dâm dục, mê ăn uống, hờn giận, ghen ghét và lười biếng việc Đức Chúa Trời.”

Qua 7 kỳ đăng, chúng ta cùng tìm hiểu tận gốc các “căn bệnh” của bảy mối tội đầu và lắng nghe Lời Chúa và Giáo Huấn chỉ cho ta phương dược chữa trị. Ước mong loạt bài này giúp cộng đoàn hiểu sâu hơn chính lời kinh mình đọc, và biết cách chữa lành những điều làm tổn hại đời sống thiêng liêng, để ngày càng sống đẹp lòng Chúa hơn.

No.2: PHƯƠNG DƯỢC CHỮA LÀNH BỆNH HÀ TIỆN

Lm. Gs. Lê Ngọc Ngà, Gp. Cần Thơ

Trong truyền thống Kinh Thánh và linh đạo Kitô giáo, của cải vật chất luôn được nhìn nhận như hồng ân Chúa ban để con người cộng tác trong công trình sáng tạo và phục vụ tha nhân. Tuy nhiên, khi lòng người bám víu vào của cải, nó dễ trở thành ngẫu tượng thay thế Thiên Chúa. Căn bệnh hà tiện (keo kiệt, bủn xỉn) chính là sự lệ thuộc nội tâm, làm cho con tim khép kín trước tình yêu và sự tín thác. Thánh Phaolô đã cảnh báo: “Lòng tham là một hình thức thờ ngẫu tượng” (Cl 3,5).

Bài Phương Dược Chữa Lành Bệnh Hà Tiện muốn trình bày căn bệnh hà tiện như một vấn nạn thiêng liêng, chỉ ra các dấu hiệu, đồng thời đề xuất những phương dược chữa lành dựa trên Kinh Thánh, giáo huấn Hội Thánh và kinh nghiệm linh đạo. Mục tiêu là giúp tín hữu khám phá niềm vui đích thực của việc cho đi và sống tinh thần nghèo khó theo gương Đức Kitô.

I. Căn bệnh trói buộc con tim

Hà tiện không chỉ là vấn đề kinh tế, mà là một thái độ sống. Người hà tiện luôn sợ thiếu thốn, khư khư giữ lại, không muốn trao ban thời gian, tình thương, khả năng. Hậu quả là tâm hồn bất an, vì “của cải không bảo đảm sự sống” (Lc 12,15).

Trong cái nhìn thần học, đây là hậu quả của tội nguyên tổ: con người tìm sự an toàn nơi của cải thay vì nơi Thiên Chúa. Linh đạo Kitô giáo khẳng định: tự do nội tâm chỉ có được khi con người biết thoát khỏi sự ràng buộc của vật chất.

II. Dấu hiệu của căn bệnh hà tiện

• Ưu tiên giữ của hơn giúp người.
• Sợ chia sẻ, lo mất mát.
• Không đầu tư cho việc lành, việc đạo.
• Ganh tị khi người khác được hưởng phúc lợi.
• Khép kín trước các việc bác ái.

Những dấu hiệu này không chỉ phản ánh một nhân đức chưa trưởng thành, mà còn cho thấy sự thiếu tin tưởng vào Thiên Chúa Quan Phòng.

III. Phương dược chữa lành

1. Nhận ra của cải là hồng ân tạm bợ

Dụ ngôn người phú hộ ngu dại (Lc 12,16-21) cho thấy của cải không đi theo con người vào đời sau.

Thuốc đầu tiên là ý thức mình chỉ là quản lý, không phải chủ tuyệt đối.

2. Tập bố thí và chia sẻ thường xuyên

Gương ông Giakêu (Lc 19,1-10) minh chứng sự hoán cải gắn liền với việc cho đi.

Việc bố thí giải phóng con tim khỏi sự khép kín, là hành động cắt đứt thói quen ích kỷ.

3. Học tin tưởng vào sự quan phòng của Thiên Chúa

Chúa Giêsu dạy về hoa huệ ngoài đồng và chim trời (Mt 6,25-34).

Tín thác vào Cha trên trời giúp ta không bám víu vật chất, nhưng sống tự do.

4. Sống tinh thần “cho nhưng không”

Lời Chúa Giêsu: “Anh em đã nhận nhưng không, thì hãy cho nhưng không” (Mt 10,8).

Các thánh, như Mẹ Têrêsa Calcutta, là chứng nhân của tinh thần hiến trao toàn diện.

5. Cầu nguyện và ăn chay

Gương bà goá thành Xarépta (1 V 17,8-16) cho thấy sức mạnh của niềm tin khi dám trao đi điều ít ỏi.

Cầu nguyện và ăn chay thanh luyện lòng, giúp làm chủ dục vọng và giải thoát khỏi lệ thuộc.

IV. Niềm vui của người biết cho đi

Hà tiện làm nghèo linh hồn, còn cho đi đem lại sự phong phú. Chúa Giêsu đã hứa: “Anh em hãy cho, thì sẽ được Thiên Chúa cho lại” (Lc 6,38). Người quảng đại trở nên đồng hình đồng dạng với Đức Kitô, Đấng “đã yêu mến tôi và hiến mạng vì tôi” (Gl 2,20).

Trong viễn tượng linh đạo, cho đi không phải là mất mát, nhưng là tham dự vào chính sự sống hiến ban của Thiên Chúa. Đây là phương dược toàn hảo chữa lành căn bệnh hà tiện.

Tham khảo

1. Giáo lý Hội Thánh Công Giáo: 2443–2449: Bác ái đối với người nghèo; 2544–2547: Từ bỏ của cải và phúc của sự nghèo khó.
2. Bộ Giáo luật: can. 222 §2: Nghĩa vụ thăng tiến công lý xã hội và giúp người nghèo.
3. Huấn quyền:

• Thông điệp Caritas in Veritate, ĐGH Bênêđictô XVI, 2009.
• Thông điệp Fratelli Tutti, ĐGH Phanxicô, 2020.