Các bạn thân mến!

Nếu các bạn đọc trong Tin Mừng, bạn sẽ thấy có rất nhiều nghịch lý: nghịch lý giữa sống và chết, nghịch lý giữa được và mất, nghịch lý giữa yêu và ghét. Dường như những nghịch lý này xem ra có vẻ mâu thuẫn với sứ điệp Tin Mừng và thậm chí mâu thuẫn với lời giảng dạy và ngôi vị Đức Giê-su. Vậy phải chăng Đức Giê-su đang muốn thách đố bạn hay Ngài muốn mời gọi bạn làm một cuộc chọn lựa dứt khoát. Đâu là điều kiện để đi theo Ngài? Điều kiện đó dành cho một số thành phần ưu tuyển hay dành cho mọi người? Điều kiện đó có đi ngược lại với khao khát chính đáng của con người hay không? 

Đọc Tin Mừng hôm nay, bạn thấy có những chữ “dứt bỏ, từ bỏ, vác thập giá.” Dường như đây là điều kiện thiết yếu để đi theo Chúa. Thiết nghĩ có 3 điều kiện để đi theo Chúa.  

Từ bỏ là điều kiện cần thiết của sự tăng trưởng. Nếu bạn muốn lớn lên, bạn cần phải từ bỏ điều gì đó. Bạn cần phải vượt qua tình trạng cũ để đạt đến tình trạng mới. Một đứa trẻ muốn trưởng thành thì cần phải vượt qua tình trạng ấu trĩ để bước vào giai đoạn trưởng thành. Trong thực tế, khi bạn được mời gọi từ bỏ điều gì đó, là bởi vì điều đó không phù hợp với giá trị mới. Tôi muốn từ bỏ những điều không phù hợp với giá trị và con đường mà tôi muốn theo đuổi. Nếu tôi muốn đi theo Chúa, tôi cần phải từ bỏ những giá trị không phù hợp với con đường của người môn đệ Đức Ki-tô. Nếu tôi muốn sống đời sống dâng hiến, tôi cần từ bỏ những điều không phù hợp với căn tính, giá trị đời tu, những đòi hỏi của Ba Lời Khuyên Phúc Âm, của đời sống cộng đoàn và sứ mạng. Một người chồng muốn gìn giữ hạnh phúc gia đình của mình đôi khi cần từ bỏ những thói quen xấu hoặc không phù hợp với những đòi hỏi của hạnh phúc gia đình. Cũng thế, tôi chỉ có thể từ bỏ điều gì khi tôi mong đạt được một giá trị lớn hơn. Ví dụ các thánh tử đạo sẵn sàng từ bỏ mạng sống của mình để đạt được Đức Ki-tô là kho tàng duy nhất cho cuộc đời của mình. 

Xét trong bối cảnh của bài Tin Mừng, bạn thấy rằng việc dứt bỏ không phải là sự dứt bỏ nhưng có nghĩa là việc yêu ít hơn.[1] Chúa Giê-su mời gọi những người muốn đi theo Chúa phải chọn lựa và yêu Ngài trên hết mọi sự. Tình yêu dành cho Ngài phải là ưu tiên. Cho nên Ngài nói “ai yêu cha, yêu mẹ hơn Thầy thì không xứng đáng với Thầy” (Mt 10, 37). Thật ra không có sự xung đột giữa tình yêu của Thầy và tình yêu dành cho cha mẹ. Nếu bạn thật sự yêu mến Thầy thì bạn sẽ biết cách hòa hợp tình yêu dành cho cha mẹ và những người thân. Theo Chúa bạn cần phải dành cho Chúa một vị trí ưu tiên. Nếu bạn tuyệt đối hóa một thụ tạo kể cả những người thân thiết của mình là bạn đang từ khước những điều kiện để được gắn bó với Người. 

Điều kiện thứ hai là hiểu biết

Hiểu biết cũng là điều kiện cần thiết để bước theo. Nếu bạn không hiểu biết con đường, giá trị và người mà bạn muốn theo, bạn không thể theo người ấy được. Nếu tôi muốn theo Đức Ki-tô, tôi cần phải biết Người là ai, Ngài là ai đối với tôi, tôi là ai đối với Ngài. Người có vị trí và tầm quan trọng gì trong đời sống của tôi. Câu hỏi về sự hiểu biết là câu hỏi của hai ý chí. Ý chí con người khao khát tìm kiếm Thiên Chúa và ý chí của Thiên Chúa muốn trao ban tình yêu và hạnh phúc cho con người. Nếu bạn không biết Người bạn không thể đi theo Người. Sau bao năm bạn đi theo Chúa, sự hiểu biết của bạn về Người ra sao? Có nhiều người ban đầu rất hăng say để đi theo Chúa nhưng đi theo Ngài một thời gian gặp khó khăn thử thách đành bỏ cuộc. Vấn đề đặt ra là tôi có thực sự hiểu biết Ngài hay không. Tôi có biết Ngài một cách cá vị, thâm sâu hay tôi chỉ nghe nói về Ngài mà thôi. 

Bên cạnh đó, sự hiểu biết là một tiến trình thanh tẩy và tăng trưởng nội tâm. Có thể ban đầu đi theo Chúa, cách hiểu của bạn về Chúa vẫn còn mù mờ thậm chí sai lạc nhưng dần dà theo năm tháng bạn được Thiên Chúa thanh luyện cái nhìn và sự hiểu biết của bạn về Ngài. Bạn dần dần dấn thân chọn lựa dứt khoát để đi theo Chúa. Câu hỏi: “Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai?” (Mc 8, 29) vẫn là câu hỏi mà Chúa hỏi bạn mỗi ngày. Vậy, sự hiểu biết của bạn về Ngài có khác nhau so với sự hiểu biết của bạn về Ngài cách đây mười năm, hai mươi năm hay không? Hay sự hiểu biết này bị mai một cùng với gánh nặng của trách nhiệm và sự mệt mỏi của sứ mạng. Sâu xa câu hỏi về sự hiểu biết của bạn về Ngài là câu hỏi về sự gắn bó. Tôi đã yêu mến và gắn bó với Ngài ra sao? 

Điều kiện thứ ba là yêu mến

Yêu mến là điều kiện cốt yếu của việc bước theo Chúa. Thông thường việc đi theo Chúa, bạn hay nhấn mạnh về yếu tố từ bỏ hơn là vấn đề yêu mến. Tôi muốn đi theo Chúa, tôi cần phải từ bỏ điều này, từ bỏ điều kia. Điều này là đúng nhưng trong thực tế lại có sự khác biệt. Trong thực tế đây là hai yếu tố song song đồng thời của một tương quan. Nếu bạn muốn đi theo Chúa bạn cần phải từ bỏ điều gì đó. Nếu bạn muốn từ bỏ điều gì đó bạn cần nhận ra sự sai lạc hay không xứng hợp của giá trị cũ và giá trị mới. Khởi từ việc cảm nhận tình yêu mà bạn được mời gọi sống với một giá trị và con đường mới. Trước khi bạn từ bỏ, Đức Ki-tô đã hy sinh sự sống của Ngài vì bạn. Trước khi bạn từ bỏ, bạn cần nhận ra giá trị trước kia là không phù hợp.Trước khi bạn từ bỏ, bạn phải có khao khát muốn gắn bó với Ngài hơn, yêu mến Ngài hơn. 

Trở lại điều kiện mà Chúa Giê-su mời gọi bạn để đi theo Ngài: “Ai đến với tôi mà không dứt bỏ cha mẹ, vợ con, anh em, chị em, và cả mạng sống mình nữa, thì không thể làm môn đệ tôi được. Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được, … Cũng vậy, ai trong anh em không từ bỏ hết những gì mình có, thì không thể làm môn đệ tôi được” (Lc 14,26-27.33). Đây là điều kiện không hề dễ đối với bạn. Nó không dễ không hệ tại   ở những điều bên ngoài cản trở bạn nhưng hệ tại ở những điều bên trong. Nó hệ tại ở lòng bạn gắn bó với điều đó. Thay vì bạn tự hỏi theo Chúa tôi phải từ bỏ điều gì, bạn nên hỏi với tình yêu và sự hiểu biết của tôi về Ngài, tôi được mời gọi từ bỏ điều gì để xứng đáng hơn với tình yêu ấy. Điều này mời gọi bạn hãy tự trả lời tôi có thật sự muốn gắn bó và chu toàn thánh ý của Người hay không? 

[1] Vũ Phan Long, Các Bài Tin Mừng Luca, NXB ĐN, Tr. 338 – 345)

Lm. Gioan Nguyễn Duy Anh, S.J.