Giuse công chính, vâng lời,

Khôn ngoan, gương mẫu, miệt mài, khiêm cung.

Justitia (công chính): “Ông Giuse, chồng bà, là người công chính và không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo.” (Mt 1,19). Sách Khôn Ngoan, chương 10 đã nêu ra các mẫu gương sống công chính như ông Nôê (Kn 10,4), tổ phụ Ápraham (Kn 10,5), ông Lót (Kn 10,6), tổ phụ Giacóp (Kn 10,10), ông Giuse con ông Giacóp (Kn 10,13), và Dân được ông Môsê dẫn ra khỏi Aicập (Kn 10,15.20). Chúng ta thấy các nhân vật này mỗi người đều có nét riêng về sự công chính của mình trong lịch sử cứu độ, tuy nhiên, tất cả đều có chung một điểm là biết điều chỉnh cuộc đời, và ý muốn của mình, theo chương trình, và ý định của Thiên Chúa. Danh từ “the just”, “le juste” (người công chính) có nguồn gốc từ động từ “adjust”, “ajuster” (điều chỉnh): người công chính là người biết điều chỉnh ý mình theo ý Chúa, đường lối mình theo đường lối Chúa, tắt một lời, người công chính là người biết quy hướng toàn bộ con người và cuộc đời mình theo thánh ý Chúa. Hiểu công chính theo nghĩa này, thì quả thật, thánh Giuse đích thực là người công chính, bởi vì, toàn bộ những gì ghi chép về thánh Giuse đều cho thấy ngài mềm dẻo, để mặc cho Chúa muốn uốn nắn thế nào tùy Chúa. Ước gì chúng ta biết bắt chước thánh Cả: hãy để Chúa Thánh Thần mặc tình dẫn dắt chúng ta.

Oboedientia (vâng lời): Tin Mừng bốn lần thuật lại việc sứ thần truyền tin cho thánh Giuse trong giấc mộng, lần nào, ngài cũng liền trỗi dậy và làm theo. Đó là thái độ vâng lời triệt để, một nhân đức trổi vượt của thánh Giuse. Tuy nhiên, khi đứng trước chương trình nhiệm mầu của Thiên Chúa, lúc đầu, thánh Giuse cũng lo sợ như Môsê trước bụi gai đang bốc cháy (Xh 3,6), như Isaia đứng trước sự hiện diện của Đấng ba lần Thánh (Is 6,5), như Dacaria trong Đền Thờ (Lc 1,13), và như Đức Maria khi sứ thần truyền tin (Lc 1,30). Lo sợ trước sứ vụ mà Thiên Chúa ủy thác là thái độ thường thấy ở người công chính, nhưng, cũng như những người công chính khác, khi đã được giải thích, thánh Giuse đã mau mắn vâng phục thiên ý: đón nhận sứ vụ để cộng tác vào chương trình mà Thiên Chúa đang thực hiện nơi Mẹ Maria, nơi Thai Nhi và nơi chính mình. Ước gì khi đứng trước lời mời gọi của Chúa, cho dẫu lúc đầu, có thể, chúng ta còn ngần ngại trước những công việc khó khăn, nhưng, với lòng khiêm nhường vâng phục, chúng ta dám can đảm đưa vai gánh lấy sứ vụ mà Chúa trao phó như thánh Cả! 

Sapientia (khôn ngoan): Đức Mẹ được mệnh danh là Tòa Đấng Khôn Ngoan (Sedes Sapientiae). Đức Gioan Phaolô II trong bài huấn dụ ngày 04/09/1963 tại Castel Gandolfo đã nói: Đức Maria là Tòa của Đấng Khôn Ngoan, bởi vì, Mẹ đã đón tiếp Đức Giêsu là Đấng Khôn Ngoan nhập thể vào trong cung lòng của mình. Thánh Giuse được Thiên Chúa ủy thác cho sứ vụ cao trọng: gìn giữ hai kho tàng quý giá là: Đấng Khôn Ngoan, và Tòa Đấng Khôn Ngoan, ắt hẳn, Thiên Chúa đã phú ban cho ngài Đức Khôn Ngoan khi đặt ngài bên cạnh Chúa Giêsu và Mẹ Maria. Thánh Cả Giuse được tuyển chọn để làm Bạn Trăm Năm của Tòa Đấng Khôn Ngoan, là Nữ Đồng Trinh trên hết các kẻ đồng trinh, là Từ Mẫu của Đức Giêsu, Đấng Khôn Ngoan. Với danh nghĩa ấy, Thánh Cả đã thương yêu, giữ gìn Mẹ, và bảo toàn danh thơm tiếng tốt cho Mẹ trước mặt thiên hạ. Từ tâm hồn trong sạch đầy tràn Đức Khôn Ngoan, đôi tay ngài đã bồng bế Chúa Con và giúp đỡ Đức Mẹ. Ước gì chúng ta cũng biết mở rộng lòng ra, để đón nhận ơn khôn ngoan của Chúa Thánh Thần, để như thánh Cả Giuse, chúng ta cũng bảo tồn được những kho tàng khôn ngoan quý báu của thập giá, điều mà thế gian cho là điên rồ và ngu dại!

Exemplary (gương mẫu). Có lẽ nào chúng ta lại không học đòi bắt chước mẫu gương của Thánh Cả Giuse? Có lẽ nào chúng ta lại không kính mến đấng mà Đức Giêsu đã quý yêu hết lòng? Có lẽ nào chúng ta lại chẳng cậy trông đấng, mà trót đời Chúa đã gửi tấm thân ngà ngọc? Có lẽ nào chúng ta lại không đặt hết tin tưởng vào lời cầu nguyện của đấng, mà xưa Chúa đã vâng lời như con thảo? Đức Maria cũng đồng tình với Chúa Con, mà dạy ta noi gương bắt chước, và tôn kính Thánh Cả Giuse. Ngoài Đức Giêsu, Mẹ Maria không quý mến ai hơn, Bạn Thanh Sạch của mình. Giáo Hội, là Thánh Gia mở rộng, Thánh Gia nối dài, cũng nhiệt liệt noi gương bắt chước và tôn sùng Thánh Cả. Năm 1870, Đức Giáo Hoàng Piô IX, trước những ưu tư thời đại, muốn phó mình và các tín hữu trong tay Thánh Cả hộ phù, đã tôn ngài làm Quan Thầy toàn thể Giáo Hội. Càng ngày ta càng nhận thấy: vinh quang của ngài chiếu giãi, nhân đức của ngài sáng ngời, lời cầu của ngài hiệu lực, sự can thiệp của ngài mạnh thế, do đó, lòng sùng mộ của mọi thành phần trong Giáo Hội đều quy về Thánh Cả, như con thơ đối với người cha hiền, thì thật là chính đáng. Trong Mùa Chay Thánh này, ước gì chúng ta hằng biết chạy đến với thánh Cả, để cùng với ngài, chúng ta hằng luôn vâng phục thánh ý Chúa trong mọi biến cố của cuộc đời mình.

Patientia (miệt mài): Thiên Chúa đã giao phó Đức Giêsu và Mẹ Maria cho Thánh Cả Giuse, và thánh nhân đã trung thành, miệt mài gìn giữ Hai Đấng. Lòng miệt mài của ngài được thể hiện qua nhiều biến cố: vừa âm thầm tìm ý Chúa, vừa mau mắn làm theo, mà không kêu ca phản kháng. Ngài đã miệt mài chăm sóc Đức Maria và Hài Nhi trong cảnh nghèo khó, thiếu thốn giữa mùa đông giá lạnh; vội vàng đưa Hai Đấng trốn qua Aicập, rồi lại đưa về Nadarét sinh sống: miệt mài lao động nuôi sống gia đình, tận tâm giáo dục Ấu Chúa, miệt mài tìm Con khi Con ở lại Đền Thờ… Thánh Giuse là hiền phụ của Đức Giêsu. Còn hình ảnh nào cao đẹp, cảm động bằng hình ảnh ngài bồng Ấu Chúa trên tay, hoặc dắt đi lẫm chẫm bên mình? Thánh Cả lại là hiền phu của Đức Maria, mà trót đời ngài hết dạ kính ái. Nhân đức của ngài lấp lánh như sao sáng trên trời. Ngày nay trên chốn vinh quang, Chúa Giêsu tôn nể ngài, và lời cầu bầu của ngài rất mạnh thế trước Tòa Chúa. Sinh thời, ngài đã trải qua cảnh phàm trần nhân thế, nếm đủ mọi mùi đắng cay, nên dễ xót thương thân phận lao đao con cái. Trong Mùa Chay Thánh này, ước gì chúng ta biết bắt chước mẫu gương miệt mài, tận tụy của ngài, mà thực hành ba việc chính yếu: cầu nguyện, ăn chay và bố thí như Hội Thánh dạy.

Humilitas (khiêm cung): Chúng ta hãy cùng nhau chiêm ngưỡng đức khiêm cung của Thánh Cả Giuse. Ngài đã khiêm nhường và cung kính đối với Đức Giêsu và Mẹ Maria. Là con dòng Đavít trâm anh, ngài chẳng nề vất vả làm nghề thợ mộc để nuôi sống gia đình. Gìn giữ hai kho tàng quý báu là: Chúa Con và Đức Maria, ngài vẫn khiêm nhường, cúc cung tận tụy chăm lo cho Hai Đấng, mà không hề mở miệng khoe khoang. Ngài đã học được cùng Hai Đấng sự khiêm nhường và lòng yêu chuộng đời sống ẩn dật. Ai nói cho cùng: ngài ham chuộng làm việc trong cảnh khó nghèo, mối phúc đầu tiên trong Bát Phúc. Ai suy cho thấu: đời sống nguyện cầu thân mật của ngài đối với Đức Giêsu và Mẹ Maria. Biết bao tháng ngày, sớm hôm, ngài cùng chung sống với Hai Đấng dưới một mái nhà, ăn chung một bàn, cùng nhau làm việc, chăm lo cho Hai Đấng, và Hai Đấng cũng hằng quan tâm, lo lắng cho ngài cách vô cùng hoàn hảo. Đẹp đẽ thay, sốt mến thay, cảnh Thánh Cả Giuse cầu nguyện chung cùng Chúa Con và Đức Mẹ! Trong Mùa Chay Thánh này, ước gì chúng ta cũng có được lòng khiêm cung như ngài: cung kính lắng nghe Chúa, và khiêm nhường lắng nghe nhau, để cùng nhau xây dựng gia đình, cộng đoàn, Hội Thánh, và thế giới như lòng Chúa ước mong!

Tác giả: Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB