Thận Trọng  Lời Nói, Ý Thức Việc Làm 

Thận Trọng  Lời Nói, Ý Thức Việc Làm 

Chúa Nhật 8 Thường Niên Năm C   27.02.22

vo ha

Con người có xác và hồn. Nền Minh Triết Á Đông cho biết Xác gồm có Thân Khẩu Ý.  Khẩu và ý cũng nằm trong thân xác nhưng được coi như “phần mềm” truyền thông tinh anh của bộ máy-vi-tính-xác.  

Khẩu hay miệng là một bộ phận quan trọng trên cơ thể con người. Ngoài  nhiệm vụ ăn để sống, khẩu còn để nói, truyền đạt, sinh hoạt qua mọi hình thức ngôn ngữ. Khi dùng khẩu đúng thì tạo phước, còn dùng sai thì gây họa không những cho người mà cả cho mình nữa.

Trong bài Tin Mừng tuần trước, Chúa Giêsu dặn dò: đừng xét đoán để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán Mt 7: 1.   Nhưng   bản tính con người, vốn  mang sẵn chủng tử tội lỗi, nên  “điều thiện tôi muốn thì tôi không làm, còn điều ác tôi không muốn, thì tôi lại cứ làm (Rm 7: 19).

 Do đó, trong Bài Đọc Phụng Vụ tuần nầy, Sách Huấn Ca và Chúa Giêsu dạy dỗ kỹ hơn về lời nói. Dạy những gì?  Muốn biết rõ, ta phải đọc chính Lời Chúa cùng xin ơn thêm soi sáng.

 

BÀI ÐỌC I: Hc 27, 5-8 “Ðừng ca tụng người nào trước khi nghe người ấy nói”.

Bài trích sách Huấn Ca.

Khi người ta sàng, những rác rến còn lại thế nào, thì nết xấu của một người cũng xuất hiện trong lời nói kẻ ấy như vậy. 

Lò lửa thì nung luyện bình sành, còn gian nan thì thử những người công chính. 

Xem trái liền biết cây thế nào, thì nghe lời nói cũng biết tư tưởng lòng người như thể ấy. 

Ðừng ca tụng người nào trước khi nghe người ấy nói, vì lời nói là sự thử thách của con người.

 

BÀI ÐỌC II: 1 Cr 15, 54-58 “Người đã ban cho chúng ta sự chiến thắng nhờ Ðức Giêsu Kitô”.

Bài trích thư thứ nhất của Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Côrintô.

Anh em thân mến, khi xác hay chết này mặc lấy sự trường sinh, thì lúc ấy ứng nghiệm lời đã ghi chép rằng: “Sự chết đã tiêu tan trong chiến thắng”. “Hỡi tử thần, chiến thắng của ngươi ở đâu? Hỡi tử thần, nọc độc của ngươi ở đâu? Nọc độc của sự chết là tội, thế lực của tội là lề luật”.

 Cảm tạ ơn Thiên Chúa, Ðấng đã ban cho chúng ta chiến thắng nhờ Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Cho nên, hỡi anh em thân mến, anh em hãy ăn ở bền đỗ và đừng nao núng; hãy luôn luôn thăng tiến trong công trình của Chúa. Hãy biết rằng công lao khó nhọc của anh em không phải là uổng phí trong Chúa.

 

PHÚC ÂM: Lc 6, 39-45 “Miệng nói những điều đầy ứ trong lòng”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

 Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ dụ ngôn này: “Người mù có thể dẫn người mù được chăng? Cả hai lại không sa xuống hố ư? Môn đệ không trọng hơn Thầy: nếu môn đệ được giống như Thầy, thì kể là hoàn hảo rồi. 

“Sao ngươi nhìn cái rác trong mắt anh em, còn cái đà trong chính mắt ngươi thì lại không thấy? Sao ngươi có thể nói với người anh em: ‘Này anh, hãy để tôi lấy cái rác trong con mắt anh’, trong khi chính ngươi không nhìn thấy cái đà trong mắt ngươi? Hỡi kẻ giả hình, hãy lấy cái đà ra khỏi mắt mình trước đã, rồi bấy giờ ngươi sẽ trông rõ để lấy cái rác khỏi mắt anh em ngươi. 

“Không có cây nào tốt mà sinh trái xấu; và ngược lại, cũng không có cây nào xấu mà sinh trái tốt. Thật vậy, cứ xem trái thì biết cây. Người ta không hái được trái vả ở bụi gai, và cũng không hái được trái nho nơi cây dâu đất. 

Người hiền, bởi lòng tích chứa điều lành, nên phát xuất sự thiện; và kẻ dữ, bởi tích đầy lòng ác, nên phát xuất điều ác: vì lòng đầy, thì miệng mới nói ra”.

 

Đôi dòng ghi chú và tâm tình

Trước hết bài đọc 1, từ sách Huấn Ca do Ông Giêsu con của Ông Sira thế kỷ 2 TCN biên soạn và sưu tập.  Thánh Kinh Việt ngữ dựa vào mục đích và yêu cầu, mà gọi sách nầy là Huấn Ca: bài ca giáo hóa thế nhân.  Đây là  bộ tuyển tập (chừng năm 200-175 TCN) những lời hay ý đẹp về Khôn Ngoan của Do Thái và trong cả vùng Trung Đông, được qui chiếu về Thiên Chúa là Nguồn gốc Khôn Ngoan, trong  tương quan với người ngoài và bản thân.

Bốn câu trong bài đọc 1 hôm nay, không khó hiểu. Bản Anh Ngữ trong Catholic Study Bible giúp cho có cái nhìn rõ hơn:

 Khi sàng (gạo) thì vỏ trấu xuất hiện. Cũng vậy lỗi lầm cũng xuất hiện khi người ta nói.Như lò lửa thử chiếc bình của thợ gốm, thì khi đối thoại là lúc thử thách, kiểm chứng được một người (tư cách, đúng sai, cao thấp)
Như trái cây cho thấy sự chăm sóc mà cây nhận được. Cũng vậy, qua cách nói bài nói, thì nhận ra lòng người bị uốn cong. (Lòng người sai lạc do thụ huấn, giáo hóa nhận được, bị lộ ra qua lời nói cách nói).  
Đừng khen ai trước khi người đó nói, để rồi qua lời nói, người đó được thử thách, kiểm chứng (đúng sai, rồi sau đó mới khen). 

4 When a sieve is shaken, the husks appear;  so do people’s faults when they speak. 5 The furnace tests the potter’s vessels; the test of a person is in conversation. 6 The fruit of a tree shows the care it has had, so speech discloses the bent of a person’s heart. 7 Praise no one before he speaks, for it is then that people are tested.

Có vẻ như trong  câu  4 và 6 trên, tác giả sách Huấn Ca có cái nhìn bi quan u ám về  lòng người qua cách thức và lời họ nói, do những thời buổi đất nước bị ngoại bang (Assyria, Babylon, Iran, Hi Lạp) cai trị nhiều thế kỷ. Lời nói làm bộc lộ ra cái dở của con người. Còn c 5 và 7 thì theo nguyên tắc trung dung không lạc quan  không bi quan.  Nhưng cả 4 câu cũng có giá trị cảnh tĩnh con người, phải cẩn thận khi giao tiếp. Còn chính mình thì hãy ráng mà tránh xa những khuyết điểm trên và “những gì mình không muốn, thì  đừng làm cho người” (Khổng Tử    551-479 TCN). 

Tới đây, những bài học trên, giúp dẫn đưa vào bài Phúc Âm, Chúa Giêsu dạy 4 điều cụ thể về cách dùng ngôn từ trong cuộc sống hằng ngày.

Trong Bài Tin Mừng hôm nay, trước hết khi Chúa Giêsu dạy dụ ngôn: người mù dẫn người mù thì cả hai xuống hố. Tại sao? –  vì Chúa phê phán nhóm thầy mù Biệt Phái: “Tất cả những gì họ nói, anh em hãy làm, hãy giữ, còn những việc họ làm, thì đừng có làm theo, vì họ nói mà không làm.” Mt 23,1 12. 
Cũng thêm, đọc Lời Chúa câu 40 trong bản văn Anh Ngữ, có thể giúp cho có cái nhìn rõ hơn, tại sao Chúa Giêsu dùng dụ ngôn trên: “học trò không hơn Thầy, nhưng mỗi trò, sau khi được huấn luyện đầy đủ, sẽ trở nên giống như Thầy. A disciple is not above his teacher, but each disciple, after being fully trained, will be like his teacher”.

 Vì lẽ Chúa Giêsu muốn huấn luyện các tông đồ được y như Thầy và các ông cũng phải cố gắng đạt được mục đích yêu cầu nầy, để trở nên người dẩn đường sáng suốt về phương diện tinh thần, khác với nhóm biệt phái luôn chống đối Chúa Giêsu vì cố tình nhắm mắt, dù nghe rõ những lời nói và thấy tỏ tường phép lạ Chúa làm

Ý thứ hai là ta hay thấy cái rác trong mắt anh em, mà không thấy cái đà cửa trong mắt mình. 

Chính Chúa Giêsu cũng lập lại câu ngạn ngữ Do Thái  ‘Hỡi thầy thuốc, hãy chữa lấy chính mình!’ Lc 4:23. Trong đời thường, Ông Bà cha mẹ  Việt Nam mình cũng đã từng răn dạy con cháu  qua kho tàng ca dao ngạn ngữ: chân mình thì  lắm bê bê, lại cầm bó đuốc mà rê chân người.  Việc người thì sáng, việc mình thì quáng …”. Cũng thêm, Nhà Hiền Triết Hi Lạp  Socrates (470-339) TCN cũng đã từng dạy  người đời từ hơn hai ngàn năm trước : hãy tự  biết chính mình  “Know yourself.”  Cùng một ý với Chúa Giêsu,  Lời của Đức Cồ Đàm  trong  kinh Pháp Cú cũng ghi rõ: “thấy lỗi người thì dễ, thấy lỗi mình mới khó. Lỗi người, ta cố phanh phui cho ra như tìm thóc trong  gạo. Còn lỗi mình, ta cố che giấu, như cờ gian bạc lận thu giấu quân bài” (Phẩm Câu Uế, 18: 252).

Nói gọn lại, những bậc Thầy trên đều dạy ta tự xét đoán bản thân trước khi xét đoán người khác. Vì tâm lý con người là dễ nhận ra và chê cười lỗi lầm của người, do bản chất tự nhiên. Cũng có thể do cố tình làm như vậy, để bao che hay hạ thấp tối thiểu sai phạm của mình. Chúa Giêsu gọi đây là hạng giả hình. Nên mình cần tránh tối đa.

Vậy, bài học Chúa dạy hôm nay là cẩn thận trong  phê phán người khác, khi chưa biết lý lẽ ngọn nguồn tình cảnh của họ. Cũng nên ý thức rằng trong hoàn cảnh của họ, chắc gì mình đã ngay chính hơn họ hoặc có thể còn tệ hại hơn họ.

Ngoài ra, khi gánh lấy trách nhiệm phải sửa lỗi người khác, hãy để cho người có cơ hội giải thích trước đã. Sau đó dùng lời lẽ ôn tồn như người cha nhân hậu (Lc 15:11-32)  và phương cách tích cực mà nâng đỡ và tạo điều kiện cho những tâm hồn thiện chí, theo mẩu gương khoan dung, nâng đỡ chữa lành của Chúa “không bẻ gãy cây sậy đã giập, không dập tắt tim đèn còn khói” (Mt 12 :20). 

Ngoài ra, cũng rất hữu ích khi học thêm lời dạy Khôn ngoan trong: “nếu muốn khuyên người khác làm như mình, trước hãy sửa mình, rồi sau sửa người, vì tự sửa mình vốn là điều khó nhất”  (K P C  12: 159) 

Sau hết, con người ngoài thân, khẩu như nói bên trên, còn thêm ý nữa. Đó là khối óc, con tim, tâm đạo giúp  tạo ra tính toán, phân biệt, xúi dục, điều khiển. Như Lời Chúa nói bên trên: “người hiền, bởi lòng tích chứa điều lành, nên phát xuất sự thiện; và kẻ dữ, bởi tích đầy lòng ác, nên phát xuất điều ác: vì lòng đầy, thì miệng mới nói ra”.

Vậy, ta từng bước “gìn giữ ý, đừng nóng giận, điều phục ý tinh thuần, xa lìa ý hung ác, dùng ý để tu chân thật ” (KPC 7: 233). 

 

Trở lại bài đọc 2, Thánh Phaolô tóm gọn đoạn nầy dựa trên niềm tin kẻ chết sống lại. 

 Chúa Giêsu phục sinh đã chiến thắng tử thần do tội lỗi, nên chúng ta là tín hữu của Chúa, cũng sẽ chiến thắng cái chết như vậy

Cho nên, hãy ăn ở bền đỗ mà không xao xuyến, luôn thăng tiến trong việc của Chúa. Biết rằng công lao khó nhọc của ta không phải là uổng phí. Vì chưng cây tốt sẽ sinh trái tốt, như luật nhân quả, và Thiên Chúa sẽ tính sổ theo như  lời Người đã hứa 

 

Xin dâng lời cầu.

 Chúa Giêsu đã đến trần gian và răn dạy chúng con hoàn thiện trong lời nói, giúp chúng con thêm bước vững chắc về quê trời.

Xin cho mọi thành phần dân Chúa trong Hội Thánh biết dùng lời lành thánh mà khuyên nhủ nhau.

Xin cho các thẩm quyền trên thế gian, thêm ý thức và thực hành lời dạy của Chúa bằng cách cung cấp những nguồn tin tức mang tính sự thật và xây dựng công ích bình đẳng cho mọi người dân

Xin cho chúng con ý thức mình yếu hèn, dễ  phạm tội lỗi,  để không tự tiện kết án người chung quanh.

 Xin cho mỗi thành viên trong Họ Đạo chúng con biết hoán chiếu xét mình thường xuyên, để sửa chữa những lỗi lầm thiếu sót của mình mỗi ngày.

Xin Chúa trợ giúp chúng con luôn ý thức mình là Kitô hữu, để đủ can đảm làm muối men và ánh sáng ít nhiều giữa những xã hội có lắm lời lẽ khó nghe hôm nay. 

Xin giúp chúng con biết siêng năng chăm sóc cây đức tin kính chúa yêu người, để sinh được những hoa trái tốt lành dâng lên tới Chúa. Amen.