Giải đáp mục vụ phụng vụ: Ngày lễ 1/11 và 2/11 trùng vào Thứ Bảy và Chúa Nhật

GIẢI ĐÁP MỤC VỤ PHỤNG VỤ: NGÀY LỄ 1/11 VÀ 2/11 TRÙNG VÀO THỨ BẢY VÀ CHÚA NHẬT

Lm. Gs. Lê Ngọc Ngà, Gp. Cần Thơ

1. Vấn đề

Khi Lễ Cầu cho các Tín hữu đã qua đời (2/11) rơi vào Chúa nhật Thường niên, câu hỏi thường được đặt ra: Kinh Phụng vụ đọc theo lễ nào? Các Thánh lễ có hát Kinh Vinh Danh và đọc Kinh Tin Kính không? Kinh Chiều II của Lễ Các Thánh (1/11) có trùng với Kinh Chiều I của Chúa nhật không? Và chiều 1/11 dâng lễ nào?

2. Phân tích và giải đáp

2.1 Bậc lễ và thứ tự ưu tiên

Theo Bảng Ghi Ngày Phụng Vụ[1]:

• Lễ Các Thánh (1/11) là lễ trọng Solemnitas, thuộc bậc 3, nhóm “các lễ trọng kính Chúa, Đức Mẹ và các Thánh có ghi trong Lịch chung”.
• Lễ Cầu cho mọi Tín hữu đã qua đời (2/11) tuy không gọi là “lễ trọng” theo nghĩa loại hình (species), nhưng cũng thuộc bậc 3 trong bảng ưu tiên, tức ngang hàng về mức độ ưu tiên phụng vụ, song không cùng nhóm: một bên là lễ mừng, một bên là lễ tưởng niệm.

Do đó, khi 2/11 rơi vào Chúa nhật Thường niên, theo quy định của Calendarium Romanum Generale:

“Trong trường hợp đó, Lễ Cầu cho mọi tín hữu đã qua đời thay thế Chúa nhật Thường niên.”

Nói cách khác, các bài đọc và lời nguyện đều của Lễ Cầu cho các tín hữu qua đời, chứ không cử hành Chúa nhật Thường niên.

2.2 Thánh lễ và luật buộc

• Ngày 1/11: là lễ trọng Các Thánh, cử hành trọn ngày với Kinh và Thánh lễ theo lễ trọng.
• Ngày 2/11: cử hành các Thánh lễ Cầu cho các Tín hữu đã qua đời.

Theo truyền thống, linh mục được phép dâng ba Thánh lễ cầu hồn với ba bộ bài đọc riêng (Missale Romanum, Praefatio pro defunctis).

Trong Thánh lễ ngày 2/11:

• Không hát hoặc đọc Kinh Vinh Danh, vì đây là ngày tưởng niệm, không phải lễ mừng.
• Không đọc Kinh Tin Kính, trừ khi vị chủ tế, vì lý do mục vụ và tính long trọng, xét thấy nên đọc (x. Quy chế Tổng quát Sách Lễ Rôma, số 68).

Luật buộc Chúa nhật được giữ nguyên: Ai tham dự Thánh lễ từ chiều Thứ Bảy 1/11 hoặc trong ngày Chúa nhật 2/11, dù là lễ Các Thánh hay lễ Cầu cho các Tín hữu qua đời, đều chu toàn luật buộc dự lễ Chúa nhật (x. GL. 2181).

2.3 Chiều Thứ Bảy 1/11: lễ nào được cử hành?

Vấn đề gây thắc mắc là chiều 1/11 (rơi vào Thứ Bảy): Thánh lễ chiều đó thuộc về Lễ Các Thánh (1/11) hay Lễ Cầu Hồn (2/11)?

Căn cứ Quy luật chung Năm Phụng vụ, số 61: “Nếu trong cùng một ngày, Kinh Chiều II của ngày đang mừng trùng với Kinh Chiều I của ngày hôm sau, thì khi hai ngày cùng bậc, đọc Kinh Chiều II của ngày đang mừng.”

Áp dụng:

• Lễ Các Thánh (1/11) có Kinh Chiều II bắt buộc, vì là lễ trọng.
• Lễ Cầu cho các Tín hữu đã qua đời (2/11) ngang bậc, nhưng không có Kinh Chiều I bắt buộc.

Vì thế, chiều 1/11, dù là Thứ Bảy, vẫn còn thuộc ngày phụng vụ của Lễ Các Thánh, và do đó: Thánh lễ cử hành chiều 1/11 là Lễ Các Thánh, không phải lễ Cầu cho các Tín hữu đã qua đời.

Tuy nhiên, vì lý do mục vụ, Đấng Bản Quyền địa phương (Giám mục giáo phận) có thể ban chỉ dẫn khác, cho phép cử hành sớm Lễ Cầu cho các tín hữu qua đời vào chiều 1/11, để thuận tiện cho giáo dân tham dự và cầu nguyện. Việc này nằm trong thẩm quyền điều hành phụng vụ địa phương theo giáo luật (x. Giáo luật, điều 838 §4). (Điều này được gặp thấy trong các thông báo trên các trang mạng của các giáo phận trong thời điểm hiện nay).

2.4 Phụng vụ Giờ Kinh

Theo Quy Luật Tổng Quát Các Giờ Kinh Phụng Vụ và lưu ý chữ đỏ trong Sách Phụng Vụ Giờ Kinh của ngày lễ:

• Ngày 1/11 (Lễ Các Thánh): đọc toàn bộ các Giờ Kinh của Lễ trọng, gồm Kinh Chiều II bắt buộc.
• Ngày 2/11, dù rơi vào Chúa nhật, Phụng vụ Giờ Kinh vẫn theo Chúa nhật, vì chỉ Thánh lễ (không phải Giờ Kinh) được thay bằng lễ Cầu Hồn. Tuy nhiên, có thể đọc Giờ Kinh Sáng và Kinh Chiều dành cho các tín hữu đã qua đời chung với cộng đoàn, như một nghi thức cầu hồn riêng.
• Bài đọc II trong Giờ Kinh Sách ngày 2/11 lấy riêng theo phần cầu cho các tín hữu đã qua đời.

3. Kết luận thực hành

Lễ Các Thánh (1/11) và Lễ Cầu cho các Tín hữu đã qua đời (2/11) đều bậc 3 trong bảng ưu tiên, nhưng khác loại phụng vụ:

• Lễ Các Thánh là lễ trọng mừng vinh quang,
• Lễ Cầu cho các Tín hữu đã qua đời là lễ tưởng niệm chung.

Do đó:

• Chiều 1/11: vẫn cử hành Lễ Các Thánh, đọc Kinh Chiều II của lễ trọng.
• Ngày 2/11, dù là Chúa nhật, cử hành các Thánh lễ cầu cho các tín hữu đã qua đời.

Nếu Giám mục giáo phận ban hướng dẫn mục vụ riêng cho phép dâng sớm lễ Cầu Hồn chiều 1/11, thì vẫn hợp luật, vì thẩm quyền địa phương có quyền điều chỉnh thực hành trong giới hạn phụng vụ.

(Bài viết mang tính tham khảo – giải đáp chuyên môn, không phải quy định)

[1] Tra cứu Bảng Ghi Ngày Phụng Vụ trong Sách Các Giờ Kinh Phụng Vụ, phần “Chú thích” của Văn Kiện Trình Bày và Quy Định  Các Giờ Kinh Phụng Vụ, hoặc trong Sách Lễ Roma, Những Quy Luật Tổng Quát về Năm Phụng Vụ và Niên Lịch, số 59-61.